Ιστορία γ' λυκείου: κεφ. Γ', Ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος και οι άμεσες συνέπειές του. 1. Οι ανταγωνισμοί των Μεγάλων Δυνάμεων

 

Οι κύριοι συνασπισμοί κρατών όπως δημιουργήθηκαν στην Ευρώπη τις παραμονές του πολέμου (1914)

δείτε την παρουσίαση (ppt) του μαθήματος

https://drive.google.com/file/d/1wFIqp-zLJ2syPdYO8TR6YnrBHwyOmkAN/view?usp=sharing

17 Νοέμβρη 1973

πιο επίκαιρο από ποτέ!!!

Νικηφόρος Βρεττάκος, Μικρός Τύμβος (17 Νοεμβρίου 1973)

Δίχως τουφέκι και σπαθί, με το ήλιο στο μέτωπο,

υπήρξατε ήρωες και ποιητές μαζί. Είστε το Ποίημα.

Απλώνοντας το χέρι μου δεν φτάνει ως εκεί

που ωραία λουλούδια τις μορφές σας

Λιτανεύει ο αέρας της αρετής. Ω παιδιά μου,

Μπροστά σ’ αυτό το ποίημα μετράει μόνο η σιωπή.

πηγή εικόνας: https://www.greek-language.gr/Resources/literature/education/greek_history

Καλό μήνα!!!

Φωτογραφία από Jill Wellington από το Pixabay

Άνεμος του Νοεμβρίου – Τάσος Λειβαδίτης

Τώρα όμως βράδιασε. Ας κλείσουμε την πόρτα κι ας κατεβάσουμε τις κουρτίνες

γιατί ήρθε ο καιρός των απολογισμών. Τι κάναμε στη ζωή μας;

Ποιοι είμαστε; Γιατί εσύ κι όχι εγώ;

 

Καιρό τώρα δεν χτύπησε κανείς την πόρτα μας κι ο ταχυδρόμος έχει

αιώνες να φανεί. Α, πόσα γράμματα, πόσα ποιήματα

που τα πήρε ο άνεμος του Νοεμβρίου. Κι αν έχασα τη ζωή μου

την έχασα για πράγματα ασήμαντα: μια λέξη ή ένα κλειδί, ένα χτες ή ένα αύριο

όμως οι νύχτες μου έχουν πάντα ένα άρωμα βιολέτας

γιατί θυμάμαι. Πόσοι φίλοι που έφυγαν χωρίς ν’ αφήσουν διεύθυνση,

πόσα λόγια χωρίς ανταπόκριση

κι η μουσική σκέφτομαι είναι η θλίψη εκείνων που δεν πρόφτασαν ν’ αγαπήσουν.

28η Οκτωβρίου 1940

 

Φωτογραφία από David Mark από το Pixabay

Οχτώβρης 1940, Γιάννης Ρίτσος

Ανοίγουν τα παράθυρα

κι όσοι μένουν χαιρετούν αυτούς που φεύγουν

και φεύγουν όλοι.

Γέμισαν οι πόλεις τύμπανα και σημαίες.

Ορθή η αυγή σημαιοστολίζει τα όνειρά μας

κι η Ελλάδα λάμπει μες στα φώτα των ονείρων μας .

Ο ήλιος πλυμένος

με το καθάριο πρόσωπο στραμμένο στον άνθρωπο,

χαιρετάει τους δρόμους που τραβούν στη μάχη.

Αυτοκίνητα περνούν γεμάτα πλήθος.

Αποχαιρετιούνται στις πόρτες και γελάνε

ύστερα ακούγονται τ’ άρβυλα στην άσφαλτο,

το μεγάλο τραγούδι των αντρίκιων βημάτων

που μακραίνει και σβήνει στο βάθος του δρόμου,

ως το βραδινό σταθμό με τα χαμηλωμένα φώτα.

Εκεί τα τρένα περιμένουνε

σφυρίζουν για λίγο έξω από την πόλη,

ακούγονται οι αποχαιρετιστήριοι πυροβολισμοί

κι ύστερα όλα σωπαίνουν και περιμένουν.

Διαβάζουμε τα τελευταία παραρτήματα:

Νικούμε. Νικούμε.

Πάντα νικάει το δίκιο!

Μια μέρα θα νικήσει ο άνθρωπος.

Μια μέρα η λευτεριά θα νικήσει τον πόλεμο.

Μια μέρα θα νικήσουμε για πάντα.

Η Αντίσταση, Άγγελος Σικελιανός

Δεν είναι τούτο πάλεμα σε μαρμαρένια αλώνια,

εκεί να στέκει ο Διγενής και μπρος να στέκει ο Χάρος.

Εδώ σηκώνετ' όλ' η γη με τους αποθαμένους,

και με τον ίδιο θάνατο πατάει το θάνατό της.

Kι απάνω απάνω στα βουνά, κι απάνω στις κορφές τους

φωτάει μεμιάς Ανάσταση, ξεσπάει αχός μεγάλος.

Η Ελλάδα σέρνει το χορό, ψηλά, με τους αντάρτες,

-χιλιάδες δίπλες ο χορός, χιλιάδες τα τραπέζια-,

κ' είναι οι νεκροί, στα ξάγναντα, πρωτοπανηγυριώτες!

 

Αρχαία Ελληνικά Γ' Λυκείου - Φάκελος υλικού, ενότητα 4

Φωτογραφία από ArtTower από το Pixabay

Ενότητα 4: Ο Πρωταγόρειος μύθος. Η διανομή των ιδιοτήτων στα ζώα.

Σημειώσεις

Περιγραφή και αφήγηση στο μύθο του Πρωταγόρα

Γλώσσα της περιγραφής και της αφήγησης (νεοελληνική γλώσσα γ’ λυκείου, φάκελος υλικού, σελ. 165 και 169) http://iep.edu.gr/images/IEP/Modules/Sj_K2_Extra_Slider/Fakeloi_Ylikou/Neoelliniki-Glossa_G-Lykeiou_Fakelos-Ylikou_Diktya-Keimenon.pdf

Περιγραφή

Ως κοινωνική διαδικασία οργανώνει τα πράγματα σε καθημερινά και τεχνικά πλαίσια νοήματος· πραγματώνεται σε προσωπικές/κοινές και τεχνικές περιγραφές, σε πληροφοριακές και επιστημονικές εκθέσεις-αναφορές και ορισμούς.

Η δομή της περιγραφής

Η διαδικασία της περιγραφής ξεκινά συνήθως από την ονομασία του περιγραφόμενου αντικειμένου, ακολουθεί η ταξινόμησή του σε κάποιο γένος και καταλήγει στην παρουσίαση της εμφάνισης, των ιδιοτήτων, των λειτουργιών του κ.λπ.

Η γλώσσα της περιγραφής

•       Ρήματα: τα ρήματα στην περιγραφή, επειδή αυτή οργανώνεται στον άξονα του χώρου και όχι του χρόνου, βρίσκονται συνήθως στον ενεστώτα και είναι συχνότατα συνδετικά, όταν σκοπός είναι η ταξινόμηση και η παράθεση χαρακτηριστικών, δράσης για περιγραφή συμπεριφορών ή κρίσης για την απόδοση υποκειμενικών σχολίων.

•       Επίθετα: αποτελούν το κυριότερο συστατικό της γλώσσας σε μια περιγραφική διαδικασία που πρέπει να χαρακτηρίζεται από ακρίβεια. Τα επίθετα λοιπόν αποδίδουν τις ιδιότητες των περιγραφόμενων αντικειμένων.

·        Συνδετικές/διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις: κειμενικοί δείκτες, επιρρηματικοί προσδιορισμοί που δηλώνουν τον χώρο (πάνω, κάτω, μπροστά, πίσω, αριστερά, δεξιά κ.λπ.).

Στο κείμενο αναφοράς εντοπίζουμε:

επίθετα: ἀσθενεστέρους, κατάγειον, πυκναῖς, στερεοῖς κλπ

προσδιορισμοί τόπου: γῆς ἔνδον, εἰς εὐνὰς

εικόνες: τυποῦσιν αὐτὰ θεοὶ γῆς ἔνδον ἐκ γῆς καὶ πυρὸς μείξαντες καὶ τῶν

ὅσα πυρὶ καὶ γῇ κεράννυται // καὶ εἰς εὐνὰς ἰοῦσιν ὅπως ὑπάρχοι τὰ αὐτὰ ταῦτα στρωμνὴ οἰκεία τε καὶ αὐτοφυὴς ἑκάστῳ·

Αφήγηση

Η διαδικασία της αφήγησης επιτυγχάνεται μέσω της ακολουθίας προσώπων και γεγονότων στον χώρο και στον χρόνο. Τα αφηγηματικά κείμενα διακρίνονται σε προσωπικές διηγήσεις, ιστορικές διηγήσεις, ιστορίες, μύθοι, παραμύθια, αφηγήσεις.

Η δομή της αφήγησης

Οι κειμενικοί τύποι που εντάσσονται στο είδος της αφήγησης είναι τόσοι και διαφορετικοί μεταξύ τους, ώστε να είναι δύσκολη η διαμόρφωση ενός προτύπου που να βρίσκει εφαρμογή στο σύνολό τους. Ένα από τα μοντέλα που έχουν προταθεί (και βρίσκει εφαρμογή και στις αντικειμενικές και στις υποκειμενικές αφηγήσεις) είναι αυτό των Labov & Waletzky (1967) που περιέχει τα εξής δομικά μέρη:

1. Προσανατολισμός: πληροφορίες για τους «ήρωες», τον χώρο και τον χρόνο· η αρχική κατάσταση.

2. Περιπέτεια: το πρόβλημα που εμφανίζεται, τα γεγονότα που ανατρέπουν την αρχική κατάσταση· η δράση για την επίλυσή του, τα εμπόδια και το αποτέλεσμα της δράσης.

3. Αξιολόγηση: σχολιασμός (ρητός ή με παραγλωσσικά μέσα) των γεγονότων από τον αφηγητή.

4. Λύση: η τελική έκβαση (συχνά ταυτίζεται με την αξιολόγηση).

5. Κατάληξη: καταληκτικές φράσεις, συμπεράσματα, επιμύθιο κ.λπ. με τα οποία γίνεται αναγωγή στον παροντικό χρόνο, την αρχική κατάσταση.

Η γλώσσα της αφήγησης

Στο είδος της αφήγησης παρουσιάζονται ορισμένα κοινά γλωσσικά χαρακτηριστικά:

·        Ρήματα: συνήθως σε παρελθοντικούς χρόνους (κυρίως αόριστο), χωρίς να είναι σπάνιος και ο «ιστορικός ενεστώτας»· στην «περιπέτεια» χρησιμοποιούνται συνήθως ρήματα που δηλώνουν κίνηση/δράση, ενώ στον «προσανατολισμό», την «αξιολόγηση» και τη «λύση» ρήματα κρίσης/βούλησης κ.λπ.

·        Διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις: δηλώνουν σχέσεις χρόνου, αιτίου και αποτελέσματος, σκοπού.

·        Ρυθμός: επαναλήψεις, παρηχήσεις κ.λπ.

Στο κείμενο αναφοράς εντοπίζουμε:

Ρήματα κίνησης και δράσης: τυποῦσιν, προσέταξαν, νέμει, προσῆπτεν, ἐκόσμει, ὥπλιζε, ἤμπισχεν

Προσδιορισμοί χρόνου και αιτίου – αποτελέσματος: Ἦν γάρ ποτε χρόνος, ὅτε θεοὶ μὲν ἦσαν, Ἐπειδὴ δὲ καὶ τούτοις χρόνος ἦλθεν εἱμαρμένος γενέσεως, Ἐπειδὴ δ’ ἄγειν αὐτὰ πρὸς φῶς ἔμελλον, Τοὐντεῦθεν.

Πρωτοτυπία του μύθου

Η αισιόδοξη προοπτική του ανθρώπου εν αντιθέσει με άλλες κοσμολογικές εκδοχές που αναφέρονται στον Ησίοδο και στην παλαιά Διαθήκη.  (Βλέπε στην εισαγωγή θεματικής ενότητας, σελ. 41 – 42, φάκελος υλικού)

Στο Α’ στάσιμο της Αντιγόνης του Σοφοκλή «Πολλά γεννούν το δέος· το μέγα δέος ο άνθρωπος γεννά» ο χορός αναφέρεται στις κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού, αλλά τονίζει πως αξίζουν μόνο όταν ο άνθρωπος τις χρησιμοποιεί για το καλό.

(http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/pdf/8547/2616/22-0244-02_Sofokleous-Antigoni_Thoukydidi-Perikleous-Epitafios_B-Lykeiou_Vivlio-Mathiti/ σελ. 66 – 69)

Ο μύθος ως φιλοσοφική μέθοδος

•       Διδάσκει

•       Τέρπει τους αναγνώστες, αλλά ταυτόχρονα εξασθενίζει την κριτική ικανότητα (αποδοχή χωρίς έλεγχο, δογματισμός)

•       Απευθύνεται σε όλους, άρα υπάρχει τάση προς απλούστευση, γιατί δεν κατανοούν όλοι τους όρους της φιλοσοφίας και της σοφιστική)

Θεοί – Χαρακτηριστικά

Ο Δίας αποτελεί την νομοτέλεια που διέπει τη φύση, ενώ ο Προμηθέας, ο Επιμηθέας και ο Ερμής τα όργανα της νομοτέλειας. Η αναφορά στους θεούς από τον αγνωστικιστή Πρωταγόρα αποτελεί ένα τέχνασμα. Ενδιαφέρεται κυρίως για τη γένεση του θρησκευτικού συναισθήματος στον άνθρωπο.

Σχόλια και σημειώσεις για την ενότητα

https://drive.google.com/file/d/10Vn6_YwFhasSjoNRZcuoVeUMvRW8RD3p/view (Φιλοσοφικός Λόγος: Θεματικές ενότητες 1 έως 6 [Επιμ. Ιωάννης-Παναγιώτης Αμπελάς]

https://drive.google.com/file/d/18DXdRQkWfPTUhYNjKDGNhdQak0H4MpAN/view Επιμορφωτικό Υλικό Γ Λυκείου για τα Αρχαία Ελληνικά: 1, 2, 3η, 9η Διδ. ενότητα [Επιμ. Β. Μπετσάκος]

http://www.study4exams.gr/anc_greek/course/view.php?id=26#1

http://www.study4exams.gr/anc_greek/pdf/AE_A_D_K1_E2/AE_A_D_K1_E2_S.pdf

http://www.study4exams.gr/anc_greek/pdf/AE_A_D_K1_E2/AE_A_D_K1_E2_E.pdf