άγνωστο κείμενο Β' Λυκειου

Κείμενο : Λυσίας, Υπέρ των Αριστοφάνους χρημάτων προς δημόσιον, 60 – 62 

Εισαγωγικό σημείωμα

Ο Αριστοφάνης έπεισε τους Αθηναίους να εκστρατεύσουν προς βοήθεια του βασιλιά της Κύπρου Ευαγόρα, που πολεμούσε εναντίον των Περσών (390 π.Χ.). Ύστερα από την αποτυχία του εγχειρήματος, θανατώθηκε χωρίς δίκη και προτάθηκε η δήμευση της περιουσίας του. Ωστόσο, μετά την απογραφή της, κάποιοι τη θεώρησαν μικρή, κατηγορώντας τους συγγενείς του και κυρίως αυτόν που είχε πλέον την ευθύνη για τη διαχείρισή της, τον πατέρα του ομιλητή και πεθερό του Αριστοφάνη, για υπεξαίρεση μέρους της. Ο ομιλητής θα προσπαθήσει να υπερασπιστεί την τιμή της οικογένειας και κυρίως να τιμήσει τη μνήμη του πατέρα του, που είχε στο μεταξύ πεθάνει, και να αποδείξει ότι, όταν πέθανε ο Αριστοφάνης, η περιουσία του δεν ξεπερνούσε τα τέσσερα τάλαντα.

Το ήθος του ομιλητή και του πατέρα του – Ἐπίλογος: Ανακεφαλαίωση και έκκληση για μια δίκαιη απόφαση

Ο ομιλητής προσπάθησε να αποδείξει ότι ο πατέρας του, διαχειριστής της περιουσίας του Αριστοφάνη, δεν είχε υπεξαιρέσει κάποιο τμήμα της, όπως ισχυρίζονταν οι αντίδικοι, διότι, όταν πέθανε ο Αριστοφάνης, η περιουσία του δεν ξεπερνούσε τα τέσσερα τάλαντα. Στην πίστιν του λόγου του ο ομιλητής κατέφυγε σε πληθώρα παραδειγμάτων, για να δείξει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι εκτιμήσεις για την περιουσία επιφανών πολιτών αποδείχτηκαν τελικά υπερβολικές, υποστηρίζοντας ότι το ίδιο ίσχυε και με την περιουσία του Αριστοφάνη (βλ. σχετικά ΛΥΣ 19.1–6)

http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?m=1&t=353

[60] Τῶν μὲν οὖν μαρτύρων ἀκηκόατε· ἐνθυμεῖσθε δὲ ὅτι ὀλίγον μὲν [οὖν] χρόνον δύναιτ’ ἄν τις πλάσασθαι τὸν τρόπον τὸν αὑτοῦ, ἐν ἑβδομήκοντα δὲ ἔτεσιν οὐδ’ ἂν εἷς λάθοι πονηρὸς ὤν. τῷ τοίνυν πατρὶ τῷ ἐμῷ ἄλλα μὲν ἄν τις ἔχοι ἐπικαλέσαι ἴσως, εἰς χρήματα δὲ οὐδεὶς οὐδὲ τῶν ἐχθρῶν ἐτόλμησε πώποτε.

[61] οὔκουν ἄξιον τοῖς τῶν κατηγόρων λόγοις πιστεῦσαι μᾶλλον ἢ τοῖς ἔργοις, ἃ ἐπράχθη ἐν ἅπαντι τῷ βίῳ, καὶ τῷ χρόνῳ, ὃν ὑμεῖς σαφέστατον ἔλεγχον τοῦ ἀληθοῦς νομίσατε. εἰ γὰρ μὴ ἦν τοιοῦτος, οὐκ ἂν ἐκ πολλῶν ὀλίγα κατέλιπεν, ἐπεὶ εἰ νῦν γε ἐξαπατηθείητε ὑπὸ τούτων καὶ δημεύσαιθ’ ἡμῶν τὴν οὐσίαν, οὐδὲ δύο τάλαντα λάβοιτ’ ἄν. ὥστε οὐ μόνον πρὸς δόξαν ἀλλὰ καὶ εἰς χρημάτων λόγον λυσιτελεῖ μᾶλλον ὑμῖν ἀποψηφίσασθαι· πολὺ γὰρ πλείω ὠφεληθήσεσθ’, ἐὰν ἡμεῖς ἔχωμεν.

[62] σκοπεῖτε δὲ ἐκ τοῦ παρεληλυθότος χρόνου, ὅσα φαίνεται ἀνηλωμένα εἰς τὴν πόλιν· καὶ νῦν ἀπὸ τῶν ὑπολοίπων τριηραρχῶ μὲν ἐγώ, τριηραρχῶν δὲ ὁ πατὴρ ἀπέθανεν, πειράσομαι δ’, ὥσπερ καὶ ἐκεῖνον ἑώρων, ὀλίγα κατὰ μικρὸν παρασκευάσασθαι εἰς τὰς κοινὰς ὠφελείας· ὥστε τῷ γ’ ἔργῳ πάλαι <τῆς πόλεως> ταῦτ’ ἐστί, καὶ οὔτ’ ἐγὼ ἀφῃρημένος ἀδικεῖσθαι οἰήσομαι, ὑμῖν τε πλείους οὕτως αἱ ὠφέλειαι ἢ εἰ δημεύσαιτε.

Λεξιλόγιο

πλάττομαι = προσποιούμαι// λυσιτελεῖ (απρόσ.)= ωφελεί// ἀποψηφίζομαι = απαλλάσσω κάποιον με την ψήφο μου από την ποινή του θανάτου, αθωώνω// οἴομαι = υποθέτω, νομίζω, φαντάζομαι

Φύλλο εργασίας

1.       Να γίνει σύνταξη του κειμένου.

2.      πλάσασθαι : να κλιθεί η οριστική παθητικού αορίστου και η οριστική παθητικού παρακειμένου.

3.      λάθοι, νομίσατε, κατέλιπεν, ἔχωμεν, ἐξαπατηθείητε, ἀπέθανεν : να γίνει χρονική και εγκλιτική αντικατάσταση.

4.      ἐπράχθη, ἀποψηφίσασθαι : να γραφούν οι ονοματικοί τύποι όλων των χρόνων.

5.      παρεληλυθότος : να γίνει χρονική αντικατάσταση και να κλιθεί η οριστική παρατατικού.

6.      μᾶλλον, σαφέστατον, ἀληθοῦς, πάλαι, πλείους : να γραφούν οι τρεις βαθμοί των τύπων.

7.      ἔτεσιν, παρεληλυθότος, πλείους : να κλιθούν οι τύποι.

Μετάφραση

Μτφρ. Γ.Α. Ράπτης. 2002. Λυσίας. Ι, Υπερασπιστικοί Λόγοι. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Πρόλογος Χ. Τσολάκης. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.

Έχετε ακούσει, λοιπόν, τους μάρτυρες· έχετε, ασφαλώς, υπόψη ότι για λίγο χρονικό διάστημα θα μπορούσε κάποιος να προσποιηθεί αλλά για εβδομήντα χρόνια κανένας δε θα ξέφευγε ότι είναι πονηρός. Στον πατέρα μου ίσως άλλα θα μπορούσε κανείς να (του) προσάψει, αλλά για χρήματα κανείς ούτε από τους εχθρούς δεν το αποτόλμησε ποτέ ως τώρα.

Δεν πρέπει, λοιπόν, να πιστέψετε περισσότερο στα λόγια των κατηγόρων αλλά στα έργα που επιτελέστηκαν από τον πατέρα μου σ' όλη του τη ζωή και στο χρόνο, τον οποίο εσείς να θεωρήσετε αδιαφιλονίκητη απόδειξη της αλήθειας. Γιατί, αν δεν ήταν τέτοιος, δε θα μας άφηνε από πολλά χρήματα (που είχε) ελάχιστα, γιατί, αν τυχόν τώρα εξαπατηθείτε από αυτούς εδώ και δημεύσετε την (εναπομείνασα) περιουσία μας, ούτε δυο τάλαντα δε θα εισπράττατε. Ώστε, σας συμφέρει περισσότερο να (μας αθωώσετε) όχι μόνο για την υστεροφημία σας αλλά και για καθαρά οικονομικούς λόγους. Γιατί, θα ωφεληθείτε πολύ περισσότερο, αν εμείς την έχουμε την περιουσία μας (και δε δημευθεί).

Αναλογιστείτε πόσα χρήματα φαίνεται ότι δαπανήθηκαν (από μας) κατά το παρελθόν για χάρη της πατρίδας μας. Τώρα, από τα υπόλοιπα εγώ είμαι τριήραρχος, ο πατέρας μου πέθανε όντας τριήραρχος, και θα προσπαθήσω, όπως έβλεπα και εκείνον, να εξοικονομήσω σιγά σιγά μερικά για το κοινό καλό. Συμπερασματικά, όλα αυτά στην ουσία είναι δικά σας από παλαιά και ούτε εγώ θα θεωρήσω ότι αδικούμαι, αν μου δημεύσετε την περιουσία, ενώ για σας πάλι οι ωφέλειες θα είναι περισσότερες απ' ό,τι αν τη δημεύσετε.