Του Πάνου Σκουρολιάκου
Ποιος είπε ότι το θέατρο
στο σχολειό, στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια δηλαδή εκπαίδευση, ωφελεί τους
μαθητές; Ποιος είπε πως η δραματουργία, η υποκριτική, το εικαστικό ή μουσικό
μέρος μιας παράστασης και, εν τέλει, η ομαδική δημιουργία είναι κάτι που
προετοιμάζει τους αυριανούς επιστήμονες, τεχνίτες, αγρότες, τους πολίτες κατά
τρόπο θετικό; Δεν ομολογείται σαφώς, αλλά το κυρίαρχο μοντέλο είναι εκείνο του
μοναχικού μαθητή, που θα πρέπει να προετοιμαστεί στα μαθήματα μιας ορισμένης
κατεύθυνσης, κλεισμένος στο καβούκι τού άγχους και της αγωνίας για την επιτυχία
στις Πανελλήνιες, να σπουδάσει μοναχικά και μόνος τέλος να μπει στη μεγάλη
αρένα της επαγγελματικής ζωής όπου επιβιώνει ο πιο καλός, ο πιο σκληρός και
γιατί όχι, ο πιο αδίστακτος.
Σκέφτηκε κανείς από τους
θιασώτες του μοντέλου αυτού του μοναχικού λύκου που περιγράψαμε τη συνάφεια και
τη σχέση που μπορεί να έχουν η έκθεση ή τα μαθηματικά με τις καλές τέχνες και
εν προκειμένω με το θέατρο; Πέρασε από τον νου κανενός από αυτούς πως κατανοείς
καλύτερα τα μαθηματικά μέσω του θεάτρου; Πως γράφεις καλύτερες εκθέσεις ίσως;
***
Αυτονόητα, το θέατρο
αποτελεί έναν χώρο γλωσσικής άσκησης και δημιουργίας. Η διδασκαλία της ποίησης,
των αρχαίων κειμένων και η κατάθεση στο χαρτί των σκέψεων και απόψεων των
μαθητών υπό μορφή έκθεσης γίνεται με έναν τρόπο όπου η βιασύνη για την κάλυψη
της ύλης δεν αφήνει περιθώρια για κριτική σκέψη και αφομοίωση. Όταν όμως οι
μαθητές ασχοληθούν επί μακρό διάστημα με ένα θεατρικό κείμενο, αποκομίζουν
οφέλη μεγαλύτερα. Στην αρχή το διαβάζουν απλώς. Μετά το διαβάζουν και συζητούν
γι' αυτό. Στην προσπάθειά τους να το ζωντανέψουν σκηνικά, το ξαναδιαβάζουν από
άλλη γωνία. Ξαναγυρνούν σε αυτό για να δώσουν και τις άλλες λύσεις που απαιτεί
μια παράσταση. Χρώματα, ήχους, φώτα.
Τα οφέλη δεν προέρχονται
από την εντρύφηση με σπουδαία κείμενα της παγκόσμιας δραματουργίας μόνο.
Διαφορετικά και σημαντικά είναι και εκείνα που προκύπτουν από την ενασχόληση
και με την συγγραφή του έργου που θα ανεβάσει η μαθητική θεατρική ομάδα. Σε
πόσες εκθέσεις αντιστοιχεί η συμμετοχή σε μια τέτοια δημιουργική δράση; Και το
πιο σημαντικό. Πόσο πλούτο συσσωρεύει, για την προσέγγιση των μαθημάτων, των ανθρωπίνων
σχέσεων, της ζωής τελικά, το μέγα μάθημα, η μεγάλη σε σημασία εμπειρία της
ομαδικής και συνεργατικής δουλειάς; Υπάρχει καλύτερος τρόπος για να
ενεργοποιήσει κανείς στους μαθητές τη φαντασία και το συναίσθημά τους; Να
εκφράσουν το ψυχο-πνευματικό δυναμικό τους, να το καλλιεργήσουν και να το
εμπλουτίσουν;
Επιμένω. Έτσι κατανοείς
πιο εύκολα τα μαθηματικά. Οι τύποι της χημείας δεν είναι άδεια σύμβολα. Οι
ανθρωπιστικές επιστήμες, η Ιστορία, η Οικονομία, το Δίκαιο, αποκτούν άλλη
διάσταση, άλλο νόημα.
Το ίδιο το παιδί δείχνει
τις ανάγκες του. Παίζοντας από μικρό δραματοποιημένα παιχνίδια. Υποδυόμενο.
(«Εγώ θα είμαι ο καουμπόης και 'συ ο Ινδιάνος και θα σε κυνηγάω»). Και ενώ
φροντίζουμε ώστε τα παιδιά να βλέπουν παραστάσεις θεάτρου για παιδιά, και έχουμε
πολύ καλές στη χώρα μας, αρνούμαστε να τους βάλουμε στο θέατρο μέσω της
εκπαιδευτικής διαδικασίας. Φοβούμενοι μην «εξωκείλουν» προς το θέατρο ίσως;
***
Το θέατρο στην εκπαίδευση
έχει κάνει την εμφάνισή του από πολύ παλιά. Μαθητικό θέατρο υπάρχει σε εκατοντάδες
ευρωπαϊκές πόλεις από τον 16ο αιώνα, στα θρησκευτικά σχολεία
των προτεσταντών και καθολικών. Στον ελλαδικό χώρο, την ίδια περίοδο, Ιησουίτες
μοναχοί, δάσκαλοι σε σχολεία της Χίου αρχικά και κατόπιν σε κυκλαδίτικα νησιά
όπου δρούσε το καθολικό στοιχείο, ανέβαζαν κάθε χρόνο παραστάσεις από τους
μαθητές με θρησκευτικό θέμα, ως μάθημα πρωτεύον!
Πολλοί άλλοι είναι οι
λόγοι που επιβάλλουν την ενασχόληση με το θέατρο των μαθητών στα σχολεία. Τους
απαλλάσσει από το άγχος για τα μαθήματα, την ύλη, τον εγωιστικό πρωταθλητισμό.
Ποιος όμως θα αναλάβει τον σημαντικό
και δύσκολο ρόλο του εμψυχωτή; Εδώ τα πράγματα είναι ακόμα πιο πίσω. Συνήθως
αναλαμβάνει κάποιος φιλότιμος φιλότεχνος ή, πιο ειδικά θεατρόφιλος καθηγητής ή
καθηγήτρια. Χωρίς ιδιαίτερες γνώσεις για το αντικείμενο ή την ξεχωριστή
παιδαγωγική προσέγγιση που απαιτεί το θέατρο στο σχολείο. Υπάρχουν βέβαια και
οι αδιόριστοι θεατρολόγοι. Κατά δυστυχίαν όμως, οι περισσότεροι από αυτούς
ελάχιστη ή μηδαμινή σχέση έχουν με την πρακτική του θεάτρου, καθώς έχουν σπουδάσει
το θέατρο σε θεωρητικό επίπεδο. Στα τμήματα Θεατρικών Σπουδών του Αριστοτελείου
Θεσσαλονίκης και του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου γίνονται μόνον κάποια πρακτικά
μαθήματα. Υπάρχουν και ηθοποιοί που θα μπορούσαν να είναι ιδανικοί εμψυχωτές.
Τα πτυχία τους όμως είναι αδιαβάθμητα και λίγοι από αυτούς έχουν παιδαγωγική
πιστοποίηση από πανεπιστημιακές σχολές.
Το θέατρο στο σχολείο δεν
πρέπει να γίνεται εκτός ή στα όρια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Θα πρέπει να
είναι σοβαρή υποχρέωση στο ωρολόγιο πρόγραμμα του Δημοτικού, του Γυμνασίου, του
Λυκείου. Θα πρέπει τάχιστα να προετοιμαστούν οι κατάλληλοι δάσκαλοι - εμψυχωτές
μέσα από προγράμματα που θα τους καταρτίζουν σωστά σε πρακτικό και θεωρητικό
επίπεδο. Αυτή η πρόσθετη γνώση για τους εμψυχωτές, θα τους κάνει παραγωγικούς
στη διαδικασία της σκηνικής πράξης, αλλά και τη θεωρία της. Θα τους εφοδιάσει
με την απαραίτητη γνώση της εκπαιδευτικής μεθόδου που απαιτεί η διδασκαλία του
θεάτρου στις ευαίσθητες ηλικίες των σημερινών παιδιών και των αυριανών πολιτών
αυτού του τόπου.
ΜΟΤΟ
Πολλοί άλλοι είναι οι λόγοι που
επιβάλλουν την ενασχόληση με το θέατρο των μαθητών στα σχολεία. Τους απαλλάσσει
από το άγχος για τα μαθήματα, την ύλη, τον εγωιστικό πρωταθλητισμό.
πηγή :
