Ρατσισμός : Έκφραση - Έκθεση Β' Λυκείου

διάγραμμα

ιστορική αναδρομή

αρχαιότητα : Έλληνες – βάρβαροι, δούλοι – ελεύθεροι

ΗΠΑ : εξόντωση των Ινδιάνων, δουλεία των μαύρων, εμφύλιος πόλεμος

20^ος  αι. φασισμός – ναζισμός g Β’ΠΠ.

σύγχρονη εποχή : φυλετικός και κοινωνικός ρατσισμός (κοινωνικές ομάδες που υφίστανται ρατσισμό και περιθωριοποιούνται : γυναίκες, ΑΜΕΑ, χρήστες ναρκωτικών, τσιγγάνοι, πρώην φυλακισμένοι, πρόσφυγες, μετανάστες, κατώτερες κοινωνικά οικονομικές τάξεις κλπ

αίτια

1.       εθνικιστικά : ο εγωισμός του ανθρώπου που θεωρεί το έθνος στο οποίο ανήκει ανώτερο, ισοπεδώνει καθετί  διαφορετικό, το απορρίπτει (προσπάθεια επιβολής της κυριαρχίας του σε άλλα έθνη)

2.      πολιτικά : πολιτική ρευστότητα, εδραίωση του καπιταλισμού, αναζωπύρωση ναζιστικών κινημάτων

3.      οικονομικά : αποικιοκρατία, οικονομικά συμφέροντα, δουλεία, ιμπεριαλισμός

4.      κοινωνικά : η διαίρεση σε προνομιούχους και μη, η διατήρηση της καθεστηκυίας κοινωνικής τάξης, η ανισότητα στις ευκαιρίες, η καταγωγή, η κοινωνική τάξη, πνευματική ένδεια – έλλειψη παιδείας, έλλειψη κριτικής ικανότητας

5.      ιστορικά : υπεράσπιση εθνικής ιστορίας και παράδοσης

6.      θρησκευτικά : θρησκευτικές προλήψεις (=πίστη, αντίληψη που με ανορθολογικό τρόπο αποδίδει σε τυχαία γεγονότα, πράξεις ή σε αντικείμενα υπερφυσικές ιδιότητες ή που ανακαλύπτει σχέσεις που δήθεν επηρεάζουν προς το καλύτερο ή το χειρότερο την πορεία και την τύχη της ζωής του ανθρώπου), θρησκευτικές δοξασίες που επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τους ανθρώπους και μπορεί να οδηγήσουν σε θρησκευτικό πόλεμο

7.      ψυχολογικά : τάση για διάκριση και υπεροχή, υπέρμετρος εγωισμός, ανασφάλεια λόγω αδυναμίας ή ενστίκτου αυτοσυντήρησης, σύμπλεγμα ανωτερότητας

συνέπειες

1.       στείρα προγονοπληξία, δογματισμός, ιμπεριαλισμός

2.      επικράτηση στερεοτύπων και προκαταλήψεων

3.      προσβολή της ανθρώπινης αξιοπρέπειας

4.      καταπάτηση ηθικών αξιών (σεβασμός, δικαιοσύνη, ισότητα)

5.      περιθωριοποίηση ατόμων ή ομάδων

6.      αναξιοκρατία, αντιδημοκρατικότητα

7.      καταπίεση μειονοτήτων και κατάφωρη παραβίαση των δικαιωμάτων τους

8.      φανατισμός, μισαλλοδοξία

9.      κοινωνικές συγκρούσεις, πράξεις βίας και εγκληματικότητας,

10.   κυριαρχία ανασφάλειας, φόβου, μίσους

11.    εξαφάνιση ανθρωπισμού και ειρήνης, πόλεμοι

προτάσεις - τρόποι αντιμετώπισης

1.       ανθρωπιστική παιδεία : καλλιέργεια σεβασμού, καταπολέμηση της ομοιομορφίας, αποδοχή διαφορετικότητας, καλλιέργεια αλληλεγγύης, σεβασμού, ανθρωπιάς

2.      ΜΜΕ : απομάκρυνση της κοινής γνώμης από ρατσιστικές αντιλήψεις

3.      επέμβαση διεθνών (ΟΗΕ, UNISEF) οργανισμών για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και επιβολή κυρώσεων οικονομικών και άλλων εναντίον των κρατών που καλλιεργούν ρατσιστικές αντιλήψεις

4.      προσπάθεια προσέγγισης των λαών μέσω της μουσικής, του κινηματογράφου, γενικότερα της τέχνης, του αθλητισμού κλπ

5.      μέτρα για τις κοινωνικές ομάδες που περιθωριοποιούνται

6.      μέτρα για την αντιμετώπιση του προσφυγικού

σχετικό λεξιλόγιο – λεξικό Τριανταφυλλίδη

ρατσισμός : (φυλετικός) η αντίληψη εκείνων που πιστεύουν ότι η δική τους φυλή είναι ανώτερη από τις άλλες που η φύση τις έχει καταδικάσει σε κληρονομική κατωτερότητα// Kοινωνικός ~, για ανάλογη αντίληψη και συμπεριφορά σε βάρος κοινωνικών ομάδων που μειονεκτούν ή διαφέρουν.

εθνικισμός : 1.η απόλυτη και με πάθος προσήλωση των ατόμων στο έθνος τους, η οποία φτάνει ως την περιφρόνηση και την εχθρότητα προς άλλα έθνη· (πρβ. σοβινισμός): Aκραίος / επιθετικός ~. Φαινόμενα / εκδηλώσεις εθνικισμού. H έξαρση του εθνικισμού στις γειτονικές χώρες απειλεί την ασφάλεια και την ειρήνη της περιοχής. 2. η άποψη που ενθαρρύνει την έκφραση και την καλλιέργεια της εθνικής συνείδησης· η αφοσίωση των ατόμων στο έθνος στο οποίο ανήκουν, χωρίς όμως καμία διάθεση υποτίμησης ή περιφρόνησης άλλου έθνους· εθνισμός, πατριωτισμός. 3. (ιστ.) η πολιτική άποψη και κίνηση, που εκδηλώθηκε κατά το 19ο κυρίως αι. και αναγνώριζε και αποδεχόταν τις εθνικές διαφορές και ιδιομορφίες ως βάση για τη σύσταση και λειτουργία των πολιτικών κοινοτήτων: Στα τέλη του 19ου αι., το κίνημα του εθνικισμού άρχισε να χάνει το φιλελεύθερο και διεθνιστικό του χαρακτήρα, και να γίνεται συντηρητικότερο ακόμη και αντιδραστικό

σοβινισμός : άκρατος εθνικισμός, υπερβολική μέχρι φανατισμού προσήλωση στην ιδέα της πατρίδας, που συνοδεύεται από μίσος και περιφρόνηση για τους άλλους λαούς και που συχνά εκδηλώνεται με επιθετικότητα εναντίον τους

τοπικιστής, τοπικίστρια : αυτός που δίνει αποκλειστική προτεραιότητα στα συμφέροντα της ιδιαίτερης πατρίδας του έναντι των γενικότερων εθνικών συμφερόντων

απαρτχάιντ : πολιτική των φυλετικών διακρίσεων

στερεότυπος  -η -ο : που γίνεται ή που εμφανίζεται πάντα με την ίδια μορφή, που επαναλαμβάνεται με τον ίδιο τρόπο: Στερεότυπη ερώτηση || (ως ουσ.) το στερεότυπο: α. στερεότυπη ενέργεια, συμπεριφορά ή στερεότυπο περιστατικό. Kοινωνικά / ατομικά στερεότυπα. β. η στερεοτυπία

προκατάληψη : 1. αρνητική γνώμη, διάθεση για κπ. ή για κτ., η οποία διαμορφώνεται εκ των προτέρων: Πρέπει να κρίνεις χωρίς ~. 2. αρνητική προδιάθεση, στάση απέναντι σε πρόσωπα ή σε ομάδες, η οποία βασίζεται σε στερεότυπες πεποιθήσεις και όχι σε πραγματικά χαρακτηριστικά: Yπάρχει ~ κατά των φεμινιστικών οργανώσεων.

αντισημιτισμός : εχθρότητα εναντίον της εβραϊκής φυλής, που διαμορφώθηκε σε πολιτική και κοινωνική ιδεολογία και που έλαβε μορφή συστηματικών διώξεων κατά τη ναζιστική περίοδο στη Γερμανία: Ο ~ είναι η βιαιότερη έκφραση του ρατσισμού.

γκέτο : 1. συνοικία στην οποία ήταν υποχρεωμένοι να ζουν οι Εβραίοι: Tο ~ της Bαρσοβίας. 2. υποβαθμισμένη περιοχή, όπου μια μειονότητα ανθρώπων ζει απομονωμένη από τον υπόλοιπο πληθυσμό: Tα ~ των μαύρων στις μεγάλες αμερικανικές πόλεις. 3. (μτφ.) κατάσταση απομόνωσης: Ένα κράτος που προσπαθεί να βγει από το οικονομικό ~

πογκρόμ : βιαιοπραγίες, διωγμοί κατά εθνικών, φυλετικών ή θρησκευτικών μειονοτήτων: Tο ~ του 1938 κατά των Εβραίων. || (επέκτ.) κάθε σκληρός, βίαιος μαζικός διωγμός, κυνηγητό: H αστυνομία εξαπέλυσε ~ κατά των χρηστών ναρκωτικών

σεξισμός : διάκριση με βάση το φύλο, όρος που χρησιμοποιήθηκε κυρίως από το φεμινιστικό κίνημα για να δηλώσει την εξουσιαστική τάση των ανδρών πάνω στις γυναίκες και τις διακρίσεις σε βάρος των γυναικών, ως απόρροια της ανδροκρατικής νοοτροπίας

«Παίρνουμε θέση» ενάντια στον ρατσισμό και την ξενοφοβία!

Με την μικρού μήκους ταινία «Παίρνουμε Θέση»  σε σκηνοθεσία Θοδωρή Παπαδουλάκη σας προσκαλούμε να σπάσουμε τη σιωπή και να εναντιωθούμε στον ρατσισμό και την ξενοφοβία που έχουν γιγαντωθεί στη χώρα μας.

Η ActionAid δουλεύει συστηματικά εδώ και 40 χρόνια υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πιο φτωχών και περιθωριοποιημένων ανθρώπων. Ο ρατσισμός καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα με απόλυτο τρόπο.

Η χρήση σωματικής βίας είναι η ακραία εκδοχή του ρατσισμού. Δεν χρειάζεται ,όμως, να ασκήσουμε βία για να είμαστε ρατσιστές ή να προάγουμε τον ρατσισμό. Αρκεί να συμπεριφερόμαστε σαν ο «άλλος», ο «ξένος» να μην είναι ίσος με εμάς. Αρκεί να σιωπούμε για να γιγαντώνεται ο ρατσισμός.

Το  72% των Ελλήνων πιστεύει ότι δεν υπάρχουν απολίτιστοι και πολιτισμένοι λαοί, υπάρχουν μόνο διαφορετικοί πολιτισμοί. Όμως, 6 στους 10 (63%) πιστεύουμε ότι το έθνος μας είναι ανώτερο σε πολλά σημεία σε σχέση με άλλα έθνη.

Το 2013 το Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας κατέγραψε 166 περιστατικά ρατσιστικής βίας με τουλάχιστον 320 θύματα. Καθώς δεν υπάρχουν επίσημες στατιστικές, οι αριθμοί αυτοί είναι συντηρητικοί καθώς τα θύματα φοβούνται ή δεν γνωρίζουν πώς να κάνουν καταγγελίες. Ταυτόχρονα, οι επιθέσεις στρέφονται και κατά των υπερασπιστών των δικαιωμάτων των ρατσιστικών επιθέσεων. 

 «Ευτυχώς δεν είμαστε ούτε οι πρώτοι, ούτε οι τελευταίοι που θέλουμε να σταματήσει η εξάπλωση του ρατσισμού και της ξενοφοβίας στην Ελλάδα. Όμως, μια βουβή κοινωνία που δεν παίρνει θέση ενάντια σε κάθε εκδοχή ρατσισμού από τη βία μέχρι την αδιαφορία μπροστά στις διακρίσεις κινδυνεύει. Η αλλαγή στάσης πρέπει να ξεκινήσει και από εμάς και την καθημερινότητά μας. Γι αυτό και λέμε ότι όλοι πρέπει να πάρουμε θέση τώρα!» δήλωσε ο Γεράσιμος Κουβαράς, Γενικός Διευθυντής της ActionAid Ελλάς. 

«Εχοντας ζήσει μικρός στην Νότια Αφρική την εποχή του apartheid, εχω προσωπικά βιώματα του τι σημαίνει ρατσισμός και ξέρω από πρώτο χέρι πόσο καταστροφικό μπορεί να είναι αυτό για την ανάπτυξη μιάς κοινωνίας. Θεωρώ ότι η αρχή της ισότητας είναι αδιαμφισβήτητη ανθρωπιστική αξία και οποιαδήποτε άλλη θεώρηση οδηγεί σε βαρβαρότητα που πρέπει μια πολιτισμένη κοινωνία να καταπολεμήσει χωρίς κανέναν ενδοιασμό.» δήλωσε ο Θοδωρής Παπαδουλάκης, σκηνοθέτης της μικρού μήκους ταινίας.

Πρωταγωνιστούν οι Τάσος Νούσιας, Τιτίκα Σαριγκούλη, Stefania Sholla

Μια παραγωγή της Indigo View.