Αμαλία Τσακνιά, "Νοσταλγία"

ΑΜΑΛΙΑ ΤΣΑΚΝΙΑ, «Νοσταλγία»

 

Θα πρέπει νά ’ταν όμορφα τα χρόνια

που το χιόνι έπεφτε στην ώρα του

έλιωνε στην ώρα του

και τα ρυάκια πότιζαν με τη σειρά τους

τα φτωχικά μας περιβόλια.

Τώρα μπερδεύτηκαν οι εποχές

ο χρόνος θρυμματίστηκε

το νερό στεγνώνει αμέσως όπου ν’ αγγίξει

τα πηγάδια θεόξερα σκοτεινά

κάπου μακριά σφυρίζει ένα τρένο

δεν το βλέπει κανείς μόνο ακούγεται

τα πλοία σαλπάρουν κρυφά τις νύχτες

και κανείς δεν ξέρει τι φορτώσανε

κι εκείνα τ’ άγνωστα πουλιά

που γέμισαν τελευταία τους κήπους μας

και δε γνωρίζουμε από πού μας έρχονται

και πώς τα λένε.

(Από τη συλλογή Αφύλαχτη διάβαση (1978)˙ Η ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα. Μια συγχρονική ανθολογία, επιμ.- ανθολόγ. Ευριπίδης Γαραντούδης, Μεταίχμιο, Αθήνα 2008)
  

Η Αμαλία Τσακνιά γεννήθηκε στην Αθήνα το 1932. Το 1950 αποφοίτησε από το Αμερικανικό Κολλέγιο Θηλέων και εργάστηκε από το 1953 μέχρι το 1968 στη φαρμακευτική εταιρεία ΑΒΒΟΤΤ. Ήταν παντρεμένη με τον ποιητή και κριτικό Σπύρο Τσακνιά (1929-1999), με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, τον Γιώργο και την Εύη. Το 1953 δημοσίευσε την εμπερίστατη ανθολογία "Κινέζικη ποίηση", την οποία δούλευε και εμπλούτιζε συνεχώς. Το 1977 κυκλοφόρησε, ιδίοις αναλώμασιν, συγκεντρωτική έκδοση ποιημάτων της (έγραφε από παιδί) με τίτλο, "Το δέντρο". Μέχρι το θάνατό της (1984), μετά από επώδυνη ασθένεια, συνέχισε αδιαλείπτως να γράφει και να μεταφράζει ποίηση, πεζογραφία και θέατρο. Ποιήματά της έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά λογοτεχνικά περιοδικά και μεταφραστεί στα γερμανικά, αγγλικά και σλοβένικα.

(πηγή : http://www.biblionet.gr/author/18493/%CE%91%CE%BC%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%A4%CF%83%CE%B1%CE%BA%CE%BD%CE%B9%CE%AC)

Παράλληλο κείμενο  : Δημοτικό τραγούδι - Άνοιξη και Φθινόπωρο

Ο Μάης και το Χινόπωρον αντάμα τρων και πίνουν,

αντάμα έχουν τους μαύρους τους σ’ έναν ταβλά δεμένους˙

κι εκεί που τρώγαν κι έπιναν κι ατοί τους εκαυχιώνταν,

γυρίζει ο Μάης και του λέει, του λέει του Χινοπώρου:

– Εγώ είμ’ ο Μάης ο καλός με τα πολλά λουλούδια,

με τις δροσιές και χλωρασιές, με τα πολλά τ’ αηδόνια.

Γυρίζει κι ο Χινόπωρος και του Μαγιού τού λέει:

– Εγώ είμ’ ο Χινόπωρος, με τα καινούργια χιόνια,

που ρίχνω χιόνια στα βουνά και πάχνες μες στους κάμπους,

μαραίνω τα λουλούδια σου, μαραίνω τα χορτάρια.

Ελληνικά δημοτικά τραγούδια Β΄, Ζαχαρόπουλος, Αθήνα 1959

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
 

1.      Να εντοπίσετε τη λειτουργία του χρόνου στο ποίημα της Αμαλίας Τσακνιά «Νοσταλγία» και να το χωρίσετε με βάση το χρόνο σε ενότητες δίνοντας από έναν πλαγιότιτλο σε καθεμία. Να σχολιάστε τους χρόνους των ρημάτων.

2.      Ποιο περιβαλλοντικό πρόβλημα επισημαίνει η ποιήτρια;

3.      Να εντοπίσετε τα στοιχεία της φύσης στο ποίημα «Νοσταλγία» και στο δημοτικό τραγούδι «Άνοιξη και Φθινόπωρο».

4.      «Θα πρέπει νά ’ταν…»: ποια έγκλιση χρησιμοποιεί η ποιήτρια και τι υποδηλώνει αυτή για τη σχέση του σημερινού ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον; Να την συσχετίσετε με τον τίτλο του ποιήματος.

5.      Να προσδιορίσετε όλες τις λέξεις στο δεύτερο μέρος του ποιήματος της Τσακνιά που δείχνουν τη δραματική αλλαγή του περιβάλλοντος και τις επιπτώσεις της στην ισορροπία των ανθρώπων.

6.      Ποια στοιχεία της φύσης πρωταγωνιστούν στο δημοτικό τραγούδι;

7.      Ποιες ιδιότητες επικαλούνται ως στοιχεία υπεροχής τους στο δημοτικό οι κύριοι «αντίπαλοι»;

8.      Το δημοτικό τραγούδι έχει ως θέμα μια φιλονικία, που παρουσιάζει όμως ανατροπή. Ποια είναι η απρόβλεπτη εξέλιξη στον αγώνα; (Προσπαθήστε να εξηγήσετε αυτές τις διαφορές, λαμβάνοντας υπόψη τη σχέση των εποχών του χρόνου με τον κύκλο της ζωής)

9.      Ποια είναι τα συναισθήματά σας διαβάζοντας τη «Νοσταλγία» και το δημοτικό τραγούδι «Άνοιξη και Φθινόπωρο»;

10. Να εντοπίσετε τις διαφορές των δύο κειμένων.

11.  Να δημιουργήσετε μια ακροστιχίδα, ποίημα που κάθετα εμφανίζεται η λέξη – θέμα του ποιήματος (http://el.wiktionary.org/wiki/%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%B9%CF%87%CE%AF%CE%B4%CE%B1)

12. Να γράψετε ένα ποίημα ή ένα πεζό κείμενο με τις ακόλουθες λέξεις : χιόνι, περιβόλια, νύχτες, Μάης,  αηδόνια, λουλούδια.

13. Να δημιουργήσετε μια παρουσίαση με power point με θέμα την εναλλαγή των εποχών ή την νοσταλγία.

του Θανάση Παπακωνσταντίνου

Ερμηνεία: Σωκράτης Μάλαμας
Άλμπουμ: Αγρύπνια (2002)

Αγία νοσταλγία πέλαγο ανοιχτό
πόσα σκαριά έχεις πάρει για πάντα στο βυθό

Αγία νοσταλγία φιλώ την εικόνα σου
δεν έχω απόψε πού να πάω δέξου με στο δώμα σου

Αγία νοσταλγία τις αγάπες μου καλώ
μέσα από καθρέφτη παραμορφωτικό

Αγία νοσταλγία της μνήμης αδερφή
είσαι αγκάθι βάλσαμο τραγούδι και στριγκλιά μαζί

Αγία νοσταλγία ανίκητο θεριό
έχεις κλείσει την καρδιά μου σε λαβύρινθο

  Πηγές  

"Ο λόγος ανάγκη της ψυχής", Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας, Β΄γυμνασίου, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού 

http://el.wiktionary.org/wiki/%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%B9%CF%87%CE%AF%CE%B4%CE%B1 

http://www.biblionet.gr/author/18493/%CE%91%CE%BC%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%A4%CF%83%CE%B1%CE%BA%CE%BD%CE%B9%CE%AC

www.youtube.gr