Ξενοφώντας, Βιβλίο 2. Κεφάλαιο 3. § 50 - 51

Μετάφραση

Μόλις μ' αυτά τα λόγια τελείωσε την αγόρευσή του και η βουλή τον επιδοκίμασε φανερά, ο Κριτίας, επειδή κατάλαβε ότι, αν άφηνε τη βουλή ν' αποφασίσει την τύχη του με την ψήφο της, ο Θηραμένης θα γλίτωνε, και ένα τέτοιο ενδεχόμενο το θεωρούσε αβάσταχτο, αφού πλησίασε τους Τριάντα και μίλησε για λίγο μαζί τους, βγήκε έξω και πρόσταξε τους μαχαιροβγάλτες να στηθούν προκλητικά στο ξύλινο κιγκλίδωμα που χωρίζει το ακροατήριο από τους βουλευτές. Έπειτα μπήκε ξανά μέσα κι είπε:

«Εγώ, κύριοι βουλευτές, πιστεύω ότι είναι καθήκον για ένα σωστό ηγέτη που διαπιστώνει απόπειρα εξαπάτησης φίλων του, να το εμποδίσει. Αυτό θα κάνω, λοιπόν, κι εγώ. Γιατί, αυτοί που στέκονται εκεί πέρα δηλώνουν ότι δε θα μας το επιτρέψουν, αν αφήσουμε ατιμώρητο έναν άνδρα που βλάπτει ολοφάνερα την ολιγαρχία. Γιατί, σύμφωνα με την καινούρια νομοθεσία κανένας από τους Τρεις Χιλιάδες δε μπορεί να θανατωθεί χωρίς τη δική σας ψήφο, ενώ το δικαίωμα να σκοτώνουν όσους δεν είναι γραμμένοι στον κατάλογο το έχουν οι Τριάκοντα. Εγώ λοιπόν, είπε, διαγράφω αυτόν εδώ το Θηραμένη από τον κατάλογο, με τη σύμφωνη γνώμη όλων μας. Και αυτόν, πρόσθεσε, τον καταδικάζουμε σε θάνατο».

Μτφρ. Γ.Α. Ράπτης. 2002. Ξενοφώντος Ελληνικά Α', Β', Γ'. Εισαγωγή, μετάφραση, σχόλια. Θεσσαλονίκη: Ζήτρος.

πηγή : http://www.greek-language.gr

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

Στάση της Βουλής (Ρήμα, ΥΡ, επιρρ. προσδ. – ΚΜ)	δήλη ἐγένετο ἡ βουλὴ  εὐμενῶς ἐπιθορυβήσασα
Αντίδραση του Κριτία, αιτιολόγηση	ὁ Κριτίας γνοὺς (τι;) g ὅτι ἀναφεύξοιτο (δευτερ. __________) εἰ ἐπιτρέψοι  (σε ποιον;) gτῇ βουλῇ (τι;) g διαψηφίζεσθαι περὶ αὐτοῦ (δευτερ. __________) καὶ τοῦτο οὐ βιωτὸν ἡγησάμενος
Ενέργειες Κριτία	προσελθὼν καὶ διαλεχθείς (μτχ. _________) (τι;) g τι (σε ποιους;) g τοῖς τριάκοντα ἐξῆλθε καὶ ἐκέλευσε (ποιους;) g τοὺς ἔχοντας τὰ ἐγχειρίδια (τι;) g ἐπιστῆναι (απρμφ. ____) (ποιοι;) g τοὺς ἔχοντας τὰ ἐγχειρίδια (με ποιο τρόπο;) g φανερῶς (πού;) g ἐπὶ τοῖς δρυφάκτοις
Δήλωση του Κριτία	«Ἐγώ, ὦ βουλή, νομίζω (τι;)g εἶναι (ποιο;) ἔργον (τίνος;) gπροστάτου  οἵου δεῖ (δευτερ. _____) μὴ ἐπιτρέπῃ (ποιος;) gὃς (πότε;) g ὁρῶν (ποιους;) τοὺς φίλους ἐξαπατωμένους (μτχ ____) Καὶ ἐγὼ οὖν ποιήσω (τι;) g τοῦτο.
Επικαλείται τη μαρτυρία των νεαρών μαχαιροφόρων	φασιν (ποιοι;) g οἵδε οἱ ἐφεστηκότες (τι φασι;) οὔ ἐπιτρέψειν (σε ποιους;)  g ἡμῖν εἰ ἀνήσομεν (ποιον;) g  ἄνδρα τὸν λυμαινόμενον (μτχ. ____) (τι;) g τὴν ὀλιγαρχίαν (με ποιο τρόπο;) g φανερῶς
Νέα διάταξη των τριάκοντα τυράννων	Ἔστι δὲ ἐν τοῖς καινοῖς νόμοις (ποιο;) g ἀποθνῄσκειν (ποιος;) g μηδένα μὲν (από ποιο σύνολο;) τῶν ὄντων (επιθ. μτχ., γεν. _______) ἐν τοῖς τρισχιλίοις ἄνευ τῆς ὑμετέρας ψήφου g εἶναι δέ  (ποιοι;) g (τι;) g κυρίους (να κάνουν τι;) g θανατοῦν τῶν ἔξω τοῦ καταλόγου  .
Αυθαιρεσία του Κριτία	Ἐγὼ οὖν, ἔφη, ἐξαλείφω (ποιον;)  Θηραμένην τουτονὶ (από πού;) g ἐκ τοῦ καταλόγου, (με ποιο τρόπο;) g συνδοκοῦν ἅπασιν ἡμῖν. Καὶ, ἔφη, ἡμεῖς θανατοῦμεν (ποιον;) g τοῦτον

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

1.      Να καταγράψετε υπό μορφή διαγράμματος τις αυθαιρεσίες των τριάκοντα τυράννων με βάση την περίληψη της σελ. 85 του σχολικού εγχειριδίου.

2.      Ποια ήταν η στάση της Βουλής μετά την απολογία του Θηραμένη;

3.      Ποια ήταν η αντίδραση του Κριτία;

4.      Ποια επιχειρήματα χρησιμοποίησε ο Κριτίας προκειμένου να ανατρέψει την ευνοϊκή απόφαση της Βουλής για το Θηραμένη;

5.      Ποια μαρτυρία επικαλέστηκε ο Κριτίας;

6.      Ποια ήταν η νέα διάταξη των νόμων των τριάκοντα τυράννων και ποια ήταν η αυθαιρεσία του Κριτία με σκοπό να πετύχει τη θανατική καταδίκη του Θηραμένη;

7.      Γιατί χαρακτηρίζεται παρωδία η δίκη του Θηραμένη;

8.      Να γράψετε στο ημερολόγιό σας σχετικά με τα γεγονότα πριν και κατά τη διάρκεια της δίκης, υποθέτοντας ότι είστε ένας από τους παρακάτω : ο Κριτίας, ο Θηραμένης, ένας βουλευτής, ένας δημοκρατικός Αθηναίος πολίτης.

9.      Να συγκρίνετε τη δίκη του Θηραμένη με τη δίκη του Σωκράτη, τη δίκη του Χριστού, τη δίκη του Κολοκοτρώνη (δηλ. δίκες με αποτελέσματα την καταδίκη των κατηγορουμένων που βασίστηκαν σε ψεύτικα επιχειρήματα και τεχνάσματα των κατηγόρων).