Διδαγμένο κείμενο Ἀριστοτέλους Ἠθικὰ
Νικομάχεια Β6, 1-8
Δεῖ δὲ μὴ μόνον οὕτως εἰπεῖν, ὅτι ἕξις, ἀλλὰ καὶ ποία τις. Ῥητέον
οὖν ὅτι πᾶσα ἀρετή, οὗ ἂν ᾖ ἀρετή, αὐτό τε εὖ ἔχον ἀποτελεῖ καὶ τὸ ἔργον αὐτοῦ
εὖ ἀποδίδωσιν, οἷον ἡ τοῦ ὀφθαλμοῦ ἀρετὴ τόν τε ὀφθαλμὸν σπουδαῖον ποιεῖ καὶ τὸ
ἔργον αὐτοῦ· τῆ γὰρ τοῦ ὀφθαλμοῦ ἀρετῆ εὖ ὁρῶμεν. Ὁμοίως ἡ τοῦ ἵππου ἀρετὴ ἵππον
τε σπουδαῖον ποιεῖ καὶ ἀγαθὸν δραμεῖν καὶ ἐνεγκεῖν τὸν ἐπιβάτην καὶ μεῖναι τοὺς
πολεμίους. Εἰ δὴ τοῦτ ̓ ἐπὶ πάντων οὕτως ἔχει, καὶ ἡ τοῦ ἀνθρώπου ἀρετὴ εἴη ἂν ἡ
ἕξις ἀφ ̓ ἧς ἀγαθὸς ἄνθρωπος γίνεται καὶ ἀφ ̓ ἧς εὖ τὸ ἑαυτοῦ ἔργον ἀποδώσει. Πῶς
δὲ τοῦτ ̓ ἔσται,< ὧδ ̓ ἔσται φανερόν, ἐὰν θεωρήσωμεν ποία τίς ἐστιν ἡ φύσις
αὐτῆς.
Ἐν παντὶ δὴ συνεχεῖ καὶ διαιρετῷ ἔστι λαβεῖν τὸ μὲν πλεῖον τὸ δ ̓ ἔλαττον
τὸ δ ̓ ἴσον, καὶ ταῦτα ἢ κατ ̓ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ἢ πρὸς ἡμᾶς.... Λέγω δὲ τοῦ μὲν
πράγματος μέσον τὸ ἴσον ἀπέχον ἀφ ̓ ἑκατέρου τῶν ἄκρων, ὅπερ ἐστὶν ἓν καὶ τὸ αὐτὸ
πᾶσιν, πρὸς ἡμᾶς δὲ ὃ μήτε πλεονάζει μήτε ἐλλείπει· τοῦτο δ ̓ οὐχ ἕν, οὐδὲ ταὐτὸν
πᾶσιν.
Α1. Από το παραπάνω κείμενο να μεταφράσετε το
απόσπασμα: «Ῥητέον οὖν ὅτι ... τὸ πρᾶγμα ἢ πρὸς ἡμᾶς.»
(Μονάδες 10)
Β1. «Δεῖ δὲ μὴ μόνον οὕτως εἰπεῖν, ὅτι ἕξις, ἀλλὰ
καὶ ποία τις». Στη φράση
αυτή ο Αριστοτέλης δηλώνει ότι η ἕξις είναι έννοια ουδέτερη, δηλαδή μπορεί να
έχει θετικό, αλλά και αρνητικό περιεχόμενο. Από τι εξαρτάται και πού οδηγεί η
ποιότητα των ἕξεων; (Μονάδες 10)
Β2. Να δείξετε με αναφορά στο κείμενο το
περιεχόμενο της έννοιας ἀρετὴ γενικά για τα πράγματα και ειδικά για τον
άνθρωπο. (Μονάδες 10)
Β3. Παρατηρούμε ότι ο Αριστοτέλης περνά από τη
χρήση λέξεων που δηλώνουν ποιότητα (ἀγαθὸς και εὖ) στη χρήση λέξεων που
δηλώνουν ποσότητα (τὸ πλεῖον, τὸ ἔλαττον και τὸ ἴσον). Να αιτιολογήσετε αυτή
την πορεία σκέψης του φιλοσόφου. (Μονάδες 10)
Β4. Ποιο περιεχόμενο δίνουν στην έννοια της εὐδαιμονίας
ο Ηράκλειτος και ο Δημόκριτος;
(Μονάδες 10)
Β5. Αφού εντοπίσετε τους λεκτικούς τύπους του
διδαγμένου κειμένου με τους οποίους παρουσιάζουν ετυμολογική συγγένεια οι επόμενες
λέξεις, να σχηματίσετε για κάθε μία από αυτές δύο περιόδους λόγου, τη μία με
την αναφορική και την άλλη με την ποιητική λειτουργία των λέξεων: 1. Ταυτότητα,
2. Παλινδρόμηση, 3. Λαβίδα, 4. Αναβαθμός, 5. Αφομοίωση.
(Μονάδες 10)
Γ. Αδίδακτο
κείμενο: Ξενοφῶντος Κύρου Παιδεία 7.3.14
Ὁ [Κῦρος] μὲν
δὴ ταῦτ ̓ εἰπὼν ἀπῄει, κατοικτίρων τήν τε γυναῖκα οἵου ἀνδρὸς στέροιτο καὶ τὸν ἄνδρα
οἵαν γυναῖκα καταλιπὼν οὐκέτ ̓ ὄψοιτο. ἡ δὲ γυνὴ τοὺς μὲν εὐνούχους ἐκέλευσεν ἀποστῆναι, ἕως ἄν,
ἔφη, τόνδ ̓ ἐγὼ ὀδύρωμαι ὡς βούλομαι· τῆ δὲ τροφῷ εἶπε παραμένειν, καὶ ἐπέταξεν
αὐτῆ, ἐπειδὰν ἀποθάνῃ, περικαλύψαι αὐτήν τε καὶ τὸν ἄνδρα ἑνὶ ἱματίῳ. ἡ δὲ τροφὸς
πολλὰ ἱκετεύουσα μὴ ποιεῖν τοῦτο, ἐπεὶ οὐδὲν ἥνυτε καὶ χαλεπαίνουσαν ἑώρα, ἐκάθητο
κλαίουσα. ἡ δὲ ἀκινάκην πάλαι παρεσκευασμένον σπασαμένη σφάττει ἑαυτὴν καὶ ἐπιθεῖσα
ἐπὶ τὰ στέρνα τοῦ ἀνδρὸς τὴν ἑαυτῆς κεφαλὴν ἀπέθνῃσκεν.
ἡ δὲ τροφὸς ἀνωλοφύρατό τε καὶ περιεκάλυπτεν ἄμφω ὥσπερ ἡ Πάνθεια ἐπέστειλεν.
ἀκινάκην
< ἀκινάκης, ὁ: μαχαίρι, ευθύ ξιφοειδές περσικό μαχαίρι με κοντή λάμα
σπασαμένη
< σπάομαι-ῶμαι = βγάζω από τη θήκη, ξιφουλκώ, τραβώ, εξάγω.
Γ1. Να μεταφράσετε το παραπάνω κείμενο. (Μονάδες
20)
Γ2. Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για
τις επόμενες λέξεις του κειμένου: γυναῖκα: την κλητική ενικού ἑαυτῆς: τη δοτική
πληθυντικού του αρσενικού στο β ́ πρόσωπο ἑνί: την ίδια πτώση στο θηλυκό γένος
πάλαι: τον υπερθετικό βαθμό του επιρρήματος πολλά: την αιτιατική ενικού του
ουδετέρου στον συγκριτικό βαθμό εἰπών: το β ́ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής
του ίδιου χρόνου περικαλύψαι: το γ ́ ενικό πρόσωπο της ευκτικής του ίδιου
χρόνου στην ενεργητική φωνήπαραμένειν: το απαρέμφατο του μέλλοντα ἐπιθεῖσα: το
β ́ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ίδιου χρόνου στην ίδια φωνή ἐκάθητο: το
β ́ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα. (Μονάδες 10)
Γ3.α. Να αναγνωρίσετε πλήρως συντακτικά τις
ακόλουθες λέξεις του κειμένου: οὐκέτ’, πολλά, χαλεπαίνουσαν, τοῦ ἀνδρὸς, τὴν ἑαυτῆς. (μονάδες
5)
Γ3.β. Ι. «Οἵαν γυναῖκα καταλιπὼν οὐκέτ ̓ ὄψοιτο»:
αφού προσδιορίσετε το είδος και τη συντακτική λειτουργία της πρότασης, να
αιτιολογήσετε τον συντακτικό ρόλο και τον τρόπο εκφοράς της. (μονάδα 1)
ΙΙ. «Ὁ μὲν δὴ ταῦτ ̓ εἰπὼν ἀπῄει, κατοικτίρων
τήν τε γυναῖκα οἵου ἀνδρὸς στέροιτο καὶ τὸν ἄνδρα οἵαν γυναῖκα καταλιπὼν οὐκέτ
̓ ὄψοιτο»: να μετατρέψετε τις δευτερεύουσες προτάσεις σε μετοχικές ισοδύναμης
έκφρασης. (μονάδα 1)
Γ3.γ. «Σῆ δὲ τροφῷ εἶπε παραμένειν, καὶ ἐπέταξεν αὐτῆ,
ἐπειδὰν ἀποθάνῃ, περικαλύψαι αὐτήν τε καὶ τὸν ἄνδρα ἑνὶ ἱματίῳ»: να τρέψετε τον
πλάγιο λόγο σε ευθύ. (μονάδες 3)
(Μονάδες 10)
πηγή : http://www.study4exams.gr/
οι απαντήσεις εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου