Άγνωστο κείμενο Β' Λυκείου

Ξενοφών, Κύρου Ανάβασις, Δ, 6, 22 – 25

Η Κύρου Ανάβασις είναι ένα πολύ σημαντικό ιστορικό σύγγραμμα του Έλληνα ιστορικού, στρατιωτικού, και φιλοσόφου Ξενοφώντα που περιγράφει τη συμμετοχή ενός σώματος 10.000 Ελλήνων μισθοφόρων (των Μυρίων), από την στιγμή που εντάχθηκαν στον στρατό του Κύρου και συμμετείχαν στην εκστρατεία εκείνου κατά του αδελφού του Αρταξέρξη και ειδικότερα στη μάχη στα Κούναξα το 401 π.Χ.. Μετά τον θάνατο του Κύρου ακολούθησε η περιπετειώδης επιστροφή τους από την Μικρά Ασία προς την θάλασσα, η λεγόμενη "κάθοδος των μυρίων..". Ο Ξενοφών ήταν ο διοικητής αυτής της στρατιωτικής μονάδας. (Βικιπαίδεια)

Μια επιτυχημένη στρατιωτική επιχείρηση των Μυρίων

Περνώντας τον Κεντρίτη ποταμό, οι Μύριοι βρέθηκαν στην Αρμενία, όπου αντιμετώπισαν το δριμύ ψύχος και την πείνα. Λίγο πριν φτάσουν στην περιοχή των Ταόχων, οι Χάλυβες, οι Τάοχοι και οι Φασιανοί εμπόδισαν την πορεία τους, κλείνοντας ένα ορεινό πέρασμα. Μετά από σύσκεψη των στρατηγών, αποφασίστηκε συνδυασμένη ενέργεια δύο τμημάτων του ελληνικού στρατεύματος. (Πύλη για την ελληνικήγλώσσα)

Κείμενο

[4.6.22] Ἐπειδὴ δὲ ἐδείπνησαν καὶ νὺξ ἐγένετο, οἱ μὲν ταχθέντες ᾤχοντο, καὶ καταλαμβάνουσι τὸ ὄρος, οἱ δὲ ἄλλοι αὐτοῦ ἀνεπαύοντο. οἱ δὲ πολέμιοι ἐπεὶ ᾔσθοντο τὸ ὄρος ἐχόμενον, ἐγρηγόρεσαν καὶ ἔκαιον πυρὰ πολλὰ διὰ νυκτός. [4.6.23] ἐπειδὴ δὲ ἡμέρα ἐγένετο Χειρίσοφος μὲν θυσάμενος ἦγε κατὰ τὴν ὁδόν, οἱ δὲ τὸ ὄρος καταλαβόντες κατὰ τὰ ἄκρα ἐπῇσαν. [4.6.24] τῶν δὲ πολεμίων τὸ μὲν πολὺ ἔμενεν ἐπὶ τῇ ὑπερβολῇ τοῦ ὄρους, μέρος δ’ αὐτῶν ἀπήντα τοῖς κατὰ τὰ ἄκρα. πρὶν δὲ ὁμοῦ εἶναι τοὺς πολλοὺς ἀλλήλοις, συμμιγνύασιν οἱ κατὰ τὰ ἄκρα, καὶ νικῶσιν οἱ Ἕλληνες καὶ διώκουσιν. [4.6.25] ἐν τούτῳ δὲ καὶ οἱ ἐκ τοῦ πεδίου οἱ μὲν πελτασταὶ τῶν Ἑλλήνων δρόμῳ ἔθεον πρὸς τοὺς παρατεταγμένους, Χειρίσοφος δὲ βάδην ταχὺ ἐφείπετο σὺν τοῖς ὁπλίταις.

Λεξιλόγιο

οἴχομαι = φεύγω// γρηγορέω-ῶ = αγρυπνώ, είμαι σε εγρήγορση// ἔπειμι (εἶμι) = επιτίθεμαι// ὑπερβολή (στον Ξενοφ.) = διάβαση βουνών// συμμίγνυμι πρός τινα (στον Ξενοφ.), σμίγω μ' αυτόν, συγκρούομαι// ἀπαντάω-ῶ = συναντώ κάποιον, συμπλέκομαι// πελταστής, -οῦ, ὁ (πελτάζω), αυτός που φέρει ελαφριά ασπίδα (πέλτη)// θέω = τρέχω//  ἐφέπομαι = ακολουθώ

Δραστηριότητες

α) Γραμματική

1.       ᾤχοντο, ἀνεπαύοντο, ἐγρηγόρεσαν, ἦγε, ἐφείπετο, ἔκαιον: να γίνει χρονική αντικατάσταση των τύπων.

2.      ταχθέντες, ᾔσθοντο, παρατεταγμένους : να γραφεί το β’ ενικό σε όλες τις εγκλίσεις του ίδιου χρόνου και να γραφούν οι ονοματικοί τύποι.

3.      ἐπῇσαν, συμμιγνύασιν : να κλιθούν όλες οι εγκλίσεις του ενεστώτα, να γραφούν οι ονοματικοί τύποι και να κλιθεί ο παρατατικός.

β) Συντακτικό

4.      Να βρείτε τις δευτερεύουσες προτάσεις του κειμένου και να τις δικαιολογήσετε.

γ) Λεξιλογικά

5.      Να εντοπίσετε τις λέξεις του κειμένου που είναι ετυμολογικά συγγενείς με τις ακόλουθες : οδηγός, βλήμα, ανάμιξη, διαταγή, λαβίδα, νυκτόβιος

6.      Να γράψετε ομόρριζα ή σύνθετα των : ἐγένετο, ταχθέντες, ᾔσθοντο, ἔκαιον, ὑπερβολῇ, διώκουσιν.

Μετάφραση

Μτφρ. Γ.Δ. Ζευγώλης. 1979. Ξενοφώντος Κύρου Ανάβασις, Η κάθοδος των Μυρίων. Εισαγωγή, μετάφραση, σημειώσεις. Αθήνα: ΟΕΔΒ

http://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?m=1&t=433

Όταν είχαν δειπνήσει κι είχε σκοτεινιάσει πια, έφυγαν εκείνοι που ορίστηκαν για την επιχείρηση και πηγαίνουν και κυριεύουν το βουνό, ενώ οι άλλοι ξεκουράζονταν εκεί. Οι εχθροί πάλι μόλις κατάλαβαν πως το βουνό κυριεύτηκε, αγρυπνούσαν όλη τη νύχτα κι άναβαν πολλές φωτιές. Με τα ξημερώματα ο Χειρίσοφος θυσίασε κι ύστερα οδηγούσε το στρατό από το δρόμο, ενώ εκείνοι που είχαν καταλάβει το βουνό, άρχισαν την επίθεση από τις κορυφές. Όσο για τους εχθρούς, το μεγάλο μέρος τους έμεινε στο πέρασμα του βουνού, ενώ το υπόλοιπο βάδιζε ενάντια στους Έλληνες που είχαν πιάσει τις κορυφές. Προτού όμως συναντηθούν τα κύρια σώματα των δυο στρατών, συγκρούονται εκείνοι που βρίσκονταν στις βουνοκορφές, νικούν οι Έλληνες και παίρνουν τους εχθρούς κυνήγι. Στο μεταξύ από τον κάμπο οι πελταστές των Ελλήνων ορμούσαν ενάντια σε κείνους που είχαν παραταχτεί απέναντί τους, ενώ ο Χειρίσοφος έχοντας τους οπλίτες ακολουθούσε με βηματισμό γρήγορο.