Φερεϋντούν Φαριάντ

Ο Φερεϊντούν Φαριάντ (6 Δεκεμβρίου 1949 - 5 Φεβρουαρίου 2012) ήταν ποιητής, συγγραφέας παιδικών βιβλίων και μεταφραστής, μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Συγγραφέων. Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα αραβικά, στα αγγλικά και στα γαλλικά. Στην Περσία είχε εκδώσει πολλές ποιητικές συλλογές και πολλές μεταφράσεις Ελλήνων και ξένων ποιητών.

Γεννήθηκε στις 6 Δεκεμβρίου 1949 στο Χοραμσάρ (Khoramshahr) της Περσίας ως Φερεϊντούν Ραχίμι (Rahimi). Είχε κάνει πανεπιστημιακές σπουδές στην Τεχεράνη. Ήρθε στην Ελλάδα το 1980 και συναντήθηκε με τον Έλληνα ποιητή Γιάννη Ρίτσο στη Σάμο. Μετά γύρισε στην Περσία, όπου είχε ξεσπάσει πόλεμος, και επέστρεψε στην Ελλάδα το 1986 μετά την καταστροφή της γενέτειράς του από τον στρατό του Σαντάμ Χουσεΐν. Από τότε ζούσε και εργαζόταν στην Αθήνα. Είχε λάβει την ελληνική υπηκοότητα. Στην Αθήνα σπούδασε νεοελληνική φιλολογία και αρχαία ελληνικά. Ο Φαριάντ μιλούσε περσικά, αγγλικά και γαλλικά, και γνώριζε λίγα αραβικά και ισπανικά.

Είχε βραβευθεί από την Ελληνική Εταιρεία Μετάφρασης Λογοτεχνίας και από την Ευρωπαϊκή Εταιρεία Επιστημόνων. Για την έκδοση, τον Μάιο 2005, του σημαντικού έργου Πέτρινος Χρόνος (εκδόσεις Salles), ο Φαριάντ τιμήθηκε από την Ελληνική Πολιτεία με το «Βραβείο Μετάφρασης έργου Ελληνικής Λογοτεχνίας σε ξένη Γλώσσα για το 2005», σε επίσημη τελετή στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στις 15 Μαρτίου 2006.

Ο Πέτρινος Χρόνος είναι ένα ογκώδες (1100 σελίδες) δίγλωσσο (Ελληνικά και Περσικά) έργο, που έγινε πραγματικότητα μετά από εκτεταμένη συνεργασία του Φαριάντ με τον Ρίτσο, με τον οποίο συνδέθηκε με μακρόχρονη φιλία. Στο έργο αυτό περιλαμβάνονται:

ολόκληρη η ομότιτλη συλλογή του Ρίτσου

ολόκληρες οι τρεις συλλογές ποιημάτων Ημερολόγια Εξορίας

τα ποιήματα Ακροβολισμός, Γράμμα στον Ζολιό Κιουρί, Το ποτάμι κι εμείς, Τα τρία Χωρικά, Ο γιος μου το φεγγάρι μου, Η Ανυπότακτη Πολιτεία, Ημερολόγιο και Επιστολές ενός Φαντάρου (αποσπάσματα από ένα χαμένο έργο του Γιάννη Ρίτσου), Το Χρέος των Ποιητών, Ο Ηρακλής κι εμείς

πολλές φωτογραφίες του Ρίτσου, επιστολές του από την εξορία προς την αδελφή του, και μια τελευταία συνέντευξη που έδωσε στον Φαριάντ

Πρόκειται για το μεγαλύτερο σε έκταση δίγλωσσο έργο του Ρίτσου που έχει εκδοθεί παγκοσμίως. Η επίμοχθη προσπάθεια του Φαριάντ στην όσο το δυνατόν πιστότερη και εμπνευσμένη μεταφορά του έργου του Ρίτσου υπερπηδώντας τα γλωσσικά και εκφραστικά εμπόδια, υπό την επίβλεψη και καθοδήγηση του ίδιου του Ρίτσου, δημιούργησε ένα πολύτιμο συνδετικό κρίκο ανάμεσα σε δύο πολιτισμούς με βαθιές και παλαιές ιστορικές συγγένειες.

Αποσπάσματα ποίησης του Φαριάντ, που είχε μεταφράσει ο ίδιος ο Ρίτσος στα Ελληνικά (κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Κέδρος»), διδάσκονται σε ανθολογία του Δημοτικού Σχολείου.

Η εκπομπή Παρασκήνιο της κρατικής τηλεόρασης ΕΤ1, την Τετάρτη 22/03/2006, ήταν αφιερωμένη στον ποιητή και είχε τίτλο Φερεϊντούν Φαριάντ, ουρανός χωρίς διαβατήριο. Ο Φαριάντ έχει συμμετάσχει επίσης σε τηλεοπτικές σειρές και διαφημίσεις.

Πέθανε στην Αθήνα στις 5 Φεβρουαρίου 2012 μετά από μάχη με τον καρκίνο.

Στα Ελληνικά κυκλοφορούν τα παρακάτω βιβλία:

Όνειρα με Χαρταετούς και Περιστέρια, (εκδόσεις Κέδρος, 1988), που έχει διακριθεί με το βραβείο Άντερσεν

Ουρανός χωρίς Διαβατήριο, (εκδόσεις Γνώση, 1995)

 Ιστορίες από τον Παράδεισο, (εκδόσεις Αρμός, 1997)

https://el.wikipedia.org

Η μοναξιά μ' έφερε κοντά στα πουλιά.                      
Μ' έμαθε να πετάω.


Φύτεψα λέξεις στο χαρτί
Φύτρωσε ένα δέντρο με πλατιά φύλλα.

Στον μαυροπίνακα της νύχτας
μ' ένα κομμάτι κιμωλία γράψε:
φως, φως, φως.
Ποιητής είσαι.

Ούτε φεγγάρι, ούτε άστρο, ούτε τριζόνι.
Κλείσιμο δίχως τοίχους.
Με την αιχμή του μολυβιού μου
ανοίγω μια τρύπα στη νύχτα.
Εκτινάζεται φως.

Πατρίδα μου είναι

ένας ουρανός χωρίς διαβατήριο

χωρίς πύλη.

Μπαίνω απ' τον αέρα.

Μιλάω στα δέντρα περσικά.

Εγώ είμαι ξένος.

Μιλάω στα δέντρα περσικά.

Τα δέντρα μού αποκρίνονται.

Μέσα σ' αυτή τη συγγένεια

δεν είμαι ξένος.

Τη γλώσσα της ποίησης την έμαθα

απ' τ' άστρα, απ' τα πουλιά, απ' τα φύλλα

κι απ' τους πλανόδιους τροχιστές.

Καλύπτω τις τρύπες

με φεγγάρι, με ποιήματα

ή με τα φιλιά σου.

Όλα μου τα ταξίδια εσύ.

Όλες μου οι θάλασσες εσύ.

Όλα μου τα ναυάγια εσύ.

Όταν σε συλλογιέμαι

ένας άνεμος με παίρνει

μαζί με το κρεβάτι μου

χωρίς πυξίδα, χωρίς τιμόνι, χωρίς πανί.

Όνειρα με χαρταετούς και περιστέρια

Oι βροχοσταγόνες του μεγάλου συννεφόδεντρου γέμισαν όλο τον ουρανό με μικρά πράσινα λιόφυλλα. Τα φύλλα τύλιξαν ολόγυρα τ' αυτόματα και τα ντουφέκια και τα έκαναν σαν ανάλαφρα κλωνάρια δέντρων. Απ' τις κάννες των όπλων, αντί για σφαίρες, μπαρούτι και καπνό, τινάζονται λουλούδια, πεταλούδες, λιμπελούλες και μπομπόνια. Τα παιδιά της ομάδας Ζαρίν πυροβολούν την ομάδα Τακ όχι με σφαίρες, αλλά με μικρά μπουκέτα λουλούδια και πολύχρωμες πεταλούδες. Κι απ' αντίκρυ, η ομάδα Τακ απαντάει με λιμπελούλες και μπομπόνια. Ο αέρας έχει γεμίσει μυρωδιές απ' τα λουλούδια κι απ' τα μπομπόνια. Ήταν σαν μέρα Πρωτοχρονιάς ή σαν γιορτή των Αγίων Πάντων. Τα παιδιά των δύο αντίθετων μαχαλάδων ξεσπούν σε γέλια και τα γέλια τους ανεβαίνουν ως τον έβδομο ουρανό. Γέλια, γέλια, χαρές και αγάπες κυριεύουν τα πάντα. Ο Αλβάν, εκεί ψηλά, πλάι στο πελώριο δέντρο που οι ρίζες του είναι στον ουρανό και τα κλαδιά του σ' όλον τον κόσμο, ο Αλβάν με τα χρωματιστά μπαλόνια του πετάει ανάλαφρα, πλημμυρισμένος από χαρά και νιώθει πως ο ήλιος και το φεγγάρι είναι δυο ρόδες στο δικό του ποδήλατο. Θέλει να πηδήσει στη σέλα των άστρων και κρατώντας το τιμόνι του ανέμου να φύγει μες στο άπειρο.

Άξαφνα, κάτω στη γη, ανάμεσα απ' τους καπνούς και τα σκοτάδια, βλέπει ένα περιστέρι ν' ανεβαίνει. Το περιστέρι είναι ο Ριπιδάτος, τ' αγαπημένο περιστέρι του Μεϊλού. Λίγο πιο κει, η Τουλή κι η Σεκουλή, οι αδερφές του Σαλέμ, για δες, στους ώμους τους έχουν φυτρώσει κάτι μικρά χρυσά φτεράκια και φτερουγάνε πίσω απ' το Ριπιδάτο κι έρχονται κοντά του. Ο Αλβάν απ' την πολλή χαρά έγινε ανάλαφρος σαν πούπουλο. Το μυρωδάτο αεράκι περνάει απ' το διάφανο βλέμμα του κι απ' τ' ολόδροσο χαμόγελο του.

Τούτη τη στιγμή, ο Σαλέμ, καβάλα σ' ένα κίτρινο περιστέρι, πλησιάζει τον Αλβάν. Οι δυο φίλοι αναπήδησαν κι έδωσαν τα χέρια. Και τότε, όλα τα παιδιά, κι απ' τις δυο ομάδες, πιάστηκαν χέρι χέρι σ' ένα μεγάλο κύκλο χορού. Ο Αλβάν έτρεξε ίσα στο χαρταετό του τον Κοκκινολαίμη και πήρε το μεγάλο τηλεγράφημα κρεμασμένο στο σπάγκο του. Πάνω στο τηλεγράφημα βλέπει γραμμένη την έκθεση του που πρέπει να διαβάσει στην τάξη του σχολείου του τον επόμενο χρόνο. Όλα τα παιδιά τον παρακαλούν να τους τη διαβάσει. Ο Αλβάν πλησιάζει το χαρτί κοντά στα μάτια του κι αρχίζει να διαβάζει αργά αργά τις λέξεις και τις φράσεις γεμάτες φως. Έτσι που διαβάζει, είναι σαν να διαβάζει για τους ανθρώπους όλου του κόσμου, κι έτσι ψηλά που στέκεται μοιάζει σαν να 'ναι η ψυχή όλων των παιδιών του κόσμου κι έχει να πει ένα παγκόσμιο μήνυμα.

Η έκθεσή του αρχίζει μ' αυτά τα λόγια:

Τα όνειρά μου είναι όλο περιστέρια, χαρταετούς και πολύχρωμα μπαλόνια...

μετάφραση: Γιάννης Ρίτσος

πηγή : http://digitalschool.minedu.gov.gr