Καλά Χριστούγεννα!!!

το alldayschool

 σας εύχεται

χρόνια πολλά κι ευλογημένα!!!

πηγή

Σοφοκλέους Αντιγόνη : Πρόλογος στ. 1 - 99

Η Αντιγόνη εμπρός στο νεκρό Πολυνείκη. Εθνική Πινακοθήκη, Νικηφόρος Λύτρας, πηγή

Φύλλο εργασίας

1.       Ποιες πληροφορίες δίνει ο Σοφοκλής στον πρόλογο που αφορούν το παρελθόν του έργου;

2.      Ποιες είναι οι συμφορές που κληροδότησε ο Οιδίποδας στις δύο αδερφές;

3.      Σε ποια ψυχική κατάσταση βρίσκεται η Αντιγόνη;

4.      Πώς προωθείται ο μύθος στον πρόλογο;

5.      Να ηθογραφήσετε την Αντιγόνη και την Ισμήνη.

6.      Ποια η σημασία της λέξης «φρόνηση» για τις δύο γυναίκες; Γιατί δεν έχει την ίδια σημασία;

7.      Ποια σημασία είχε  η ταφή του νεκρού και γιατί ο Κρέων δεν επιτρέπει την ταφή του Πολυνείκη;

8.      Με ποια επιχειρήματα η Ισμήνη προσπαθεί να αποτρέψει την Αντιγόνη από το έργο της ταφής του Πολυνείκη;

9.      Η διαταγή του Κρέοντα τι προοικονομεί για την εξέλιξη του δράματος;

10.   Να εντοπίσετε το τραγικό στοιχείο στον πρόλογο.

11.    Να εντοπίσετε διαχρονικά στοιχεία στον πρόλογο.

12.   Πώς επιτυγχάνεται «ο έλεος και ο φόβος» στον πρόλογο;

Ο τραγικός ήρωας

Βασικό ρόλο στην τραγωδία Οιδίπους Τύραννος διαδραματίζει η άγνοια του ήρωα, η οποία τον εγκλωβίζει και τον οδηγεί στη διάπραξη της πατροκτονίας και της αιμομιξίας. Η άγνοια αυτή οφείλεται στον εσφαλμένο υπολογισμό του Οιδίποδα ότι με τη φυγή του από την Κόρινθο έχει αποσοβήσει τον κίνδυνο να διαπράξει τα εγκλήματα που είχε προβλέψει ο χρησμός. Έτσι, όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με τον πραγματικό πατέρα του και υποχρεώνεται, για λόγους άμυνας και αυτοσυντήρησης, να έρθει σε συμπλοκή μαζί του, δεν έχει την παραμικρή υποψία για τη φύση της πράξης του. Όταν, στη συνέχεια, παντρεύεται τη μητέρα του, που του έχει δοθεί ως έπαθλο για τις καλές του υπηρεσίες προς την πόλη, πάλι αγνοεί τί πράττει. Οι προθέσεις του είναι κατά βάση αγαθές, και, υπό διαφορετικές συνθήκες, τόσο ο φόνος ως μέσο άμυνας όσο και ο γάμος ως επιβράβευση θα ήταν πλήρως αποδεκτά γεγονότα από την αρχαία ελληνική κοινωνία. Ο Οιδίπους, επομένως, ανταποκρίνεται στο μοντέλο του Αριστοτέλη για τον ιδανικό ήρωα: είναι σημαντικό πρόσωπο με χαρακτήρα χρηστό, αλλά δυστυχεί εξαιτίας ενός καίριου εσφαλμένου υπολογισμού (δι' ἁμαρτίαν μεγάλην). Ο Αριστοτέλης, με άλλα λόγια, εντοπίζει τα αίτια της πτώσης όχι σε μια εξωανθρώπινη θρησκευτική δύναμη αλλά στον περιορισμένο γνωστικό ορίζοντα του ανθρώπου, ο οποίος είναι διαρκώς εκτεθειμένος στον κίνδυνο του λάθους από άγνοια. Η αποτυχία στη σκόπευση του ορθού και η συνακόλουθη δυστυχία γίνονται μεγέθη καθαρά ανθρωπολογικής τάξεως. Βέβαια, η θέση αυτή έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την πρακτική των ίδιων των τραγικών, και μάλιστα όχι μόνο του «θεολόγου» Αισχύλου αλλά και του Σοφοκλή, ο οποίος με έμφαση υπογραμμίζει το χάσμα ανάμεσα στη θεϊκή και την ανθρώπινη γνώση και τοποθετεί αυτά τα δύο αντίθετα μεγέθη ως ακρογωνιαίο λίθο στην πλοκή των τραγωδιών του, όπως συμβαίνει με την περίπτωση του Οιδίποδα, που μόλις εξετάσαμε.

Για να δώσουμε ένα ακόμη παράδειγμα της σοφόκλειας πρακτικής, ας στραφούμε στον Αίαντα. Η πτώση του ήρωα είναι διαφορετικού τύπου από του Οιδίποδα για δύο λόγους, από τους οποίους ο ένας ανήκει στο απώτερο και ο άλλος στο πρόσφατο παρελθόν. Ο πρώτος αφορά την άρνηση της βοήθειας της Αθηνάς στην πολεμική του δράση και επίδοση, και ο άλλος τη μη αναγνώριση της απόφασης των Ατρειδών να επιδικάσουν τα όπλα του νεκρού Αχιλλέα στον μεγάλο αντίπαλό του, τον Οδυσσέα. Και οι δύο λόγοι έχουν κοινή ανθρωπολογική βάση: την υπερβολική αυτοπεποίθηση του Αίαντα για την αυτάρκη μεγαλοσύνη του, αυτοπεποίθηση που τη μια φορά προσλαμβάνει τη μορφή ασέβειας και την άλλη τη μορφή απείθειας σε κοινωνικά αναγνωρισμένους φορείς εξουσίας. Εδώ δεν πρόκειται για άγνοια λογικής υφής αλλά για συνειδητή περιφρόνηση της ηθικής και πολιτικής τάξεως, αφού αγνοείται η δύναμη του θεού και υποτιμάται η άποψη ότι δεν υπάρχει απόλυτη κοινωνική αυτονομία και αυτάρκεια του άτομου, και είναι περιορισμένες οι δυνατότητες του ανθρώπου ως θνητού όντος· αυτή την αλήθεια τη γνωρίζει ο Οδυσσέας, ο οποίος εμποδίζει τους Ατρείδες να διαπράξουν ασέβεια αφήνοντας άταφο τον αυτόχειρα, ο οποίος ως άψυχο σώμα έχει πλέον απόλυτη ανάγκη από την προστασία των άλλων. Οι θεολογίζοντες θα έκαναν λόγο στην περίπτωση του Αίαντα για ἄτην, ενώ ο ανθρωπολόγος Αριστοτέλης για ἀκρασίαν, όχι όμως για ἁμαρτίαν·η παρουσία της Αθηνάς στον πρόλογο του έργου δεν αφήνει, πάντως, καμιά αμφιβολία με ποιούς συντάσσεται ο ποιητής. Στην περίπτωση, τέλος, του Ἡρακλή του Ευριπίδη, η πτώση του επώνυμου ήρωα εγγίζει τα όρια του παραλόγου, αφού η καταστροφή του δεν οφείλεται σε κάποια λογική ή ηθική έλλειψη αλλά στη ζηλοτυπία μιας θεότητας, της Ήρας.

Φαίνεται, λοιπόν, ότι στην τραγωδία η πτώση του ήρωα μπορεί να ανάγεται σε κάποια διανοητική ή ηθική αστοχία, αν και αυτή δεν είναι, όπως είδαμε, πάντοτε παρούσα για να δικαιολογήσει την ανθρώπινη δυστυχία. Οι προηγούμενες διαφοροποιήσεις (ολοκληρωτική άγνοια του Οιδίποδα για τα πραγματικά περιστατικά, ηθικό σφάλμα του Αίαντα, παράλογη πτώση του Ηρακλή) θέτουν αναπόδραστα το κρίσιμο ερώτημα για το μέγεθος και το είδος των αποκλίσεων ανάμεσα στην τραγική πρακτική και την αριστοτελική θεωρία περί τραγωδίας, αλλά αυτό το θέμα απαιτεί ιδιαίτερη πραγμάτευση σε αυτοτελή μονογραφία και δεν εμπίπτει στα όρια του παρόντος δοκιμίου, για τις ανάγκες του οποίου αρκεί να επισημάνουμε: (α) ότι ο Αριστοτέλης εισάγει την ἁμαρτίαν (= την ακούσια πράξη εξαιτίας εσφαλμένης αποτίμησης των διαθέσιμων δεδομένων) ως αποφασιστικό και απαραίτητο συστατικό στοιχείο για τη συγκρότηση του προτεινόμενου από τον ίδιο μοντέλου της καλλίστης τραγωδίας, χωρίς να ενδιαφέρεται για διαβαθμίσεις και επιμέρους κατηγορίες, στις οποίες είναι ενδεχόμενο να εντάσσονται τα έργα του corpus των τραγικών, και (β) ότι εξορίζει από την Ποιητική του τον θεϊκό παράγοντα.

Η απουσία του θεού δεν εντοπίζεται από τον Σταγιρίτη μόνο στο εσωτερικό του δράματος, αλλά αφορά και τον ίδιο τον ποιητή ως παραγωγική μηχανή του λογοτεχνικού προϊόντος - και με τη διαπίστωση αυτή επισημαίνουμε μια ακόμη διαφοροποίηση του Αριστοτέλη από τον δάσκαλό του. Στον Ἴωνα (534b· πρβ. Ἀπολογία Σωκράτους 22b Φαῖδρος 245a), ο Πλάτων είχε υποστηρίξει ότι ο ποιητής δεν δημιουργεί συνειδητά, αλλά κατέχεται από θεϊκή μανία και εκστασιάζεται κατά τη διάρκεια σύνθεσης του έργου του. Έτσι, το δημιούργημά του δεν διαθέτει το ίδιο γνωσιολογικό status που έχει π.χ. το επάγγελμα του γιατρού, του στρατιωτικού ή του ξυλουργού, αφού ο λόγος της ποίησης είναι καθολικός και δεν σχετίζεται με εξειδικευμένη γνώση. Ο Σταγιρίτης, αντίθετα, δεν πιστεύει σε μια εξωτερική επέμβαση μεταφυσικού τύπου κατά τη διαδικασία παραγωγής της ποίησης, αλλά, όπως είδαμε, ανάγει την αρχή της στις μιμητικές ικανότητες του ανθρώπου, επομένως σε μια ανθρωπολογική αρχή. Η ένταξη της τέχνης στο πλαίσιο των φυσικών δυνατοτήτων του ανθρώπου την καθιστά αυτόχρημα φυσικό, και όχι μεταφυσικό, προϊόν. Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν με τρόπο αυτονόητο την ιδιότητα του καλλιτέχνη· απαιτείται φυσική έφεση προς την καλλιτεχνική δημιουργία. Από την άλλη πλευρά, αν η προέλευση της ποίησης ήταν για τον Αριστοτέλη υπερβατική, θα έμεναν τελείως ακατανόητες η προγραμματική δήλωσή του στο προοίμιο της πραγματείας ότι στόχος των σκέψεων που προτίθεται να εκθέσει είναι η παραγωγή καλής -αυτό θα πει: αποτελεσματικής- ποίησης, καθώς και οι επιλογές του μέσα από ένα πλήθος τεχνικές δυνατότητες, η ιεράρχηση των διαφόρων στοιχείων του δράματος (π.χ. η διαβαθμισμένη διάκριση των κατά ποιόν μερών της τραγωδίας και η πρόκριση ενός είδους αναγνώρισης) και γενικά οι κανονιστικές προδιαγραφές του. Όλα αυτά δείχνουν ότι η ποίηση είναι διδακτή, όπως και κάθε άλλη (χειρωνακτική) τέχνη, και ότι υπακούει σε κανόνες. Βέβαια, διαφέρει από τις άλλες τέχνες στο μέτρο που δεν επιτρέπεται να αναζητούμε σε αυτήν το είδος της ορθότητας που προσδοκούμε από εκείνες· η ιδιαιτερότητα αυτή, ωστόσο, δεν την εξαιρεί από τον λογικό έλεγχο. Αυτό αποδεικνύεται με τρόπο αναμφισβήτητο, αν αναλογιστούμε με πόση επιμονή ο αρχαίος φιλόσοφος επανέρχεται στο αίτημα της πιθανοφάνειας (πειστικότητας) και της αναγκαιότητας (εἰκὸς καὶ ἀναγκαῖον), αρχές που πρέπει να διέπουν κάθε δράμα, καθώς και στην αιτιακή σχέση των συστατικών μερών του έργου, προκειμένου να παραχθεί μια ενιαία σύνθεση. Όπως τονίζει χαρακτηριστικά ο Αριστοτέλης, διαφέρει γὰρ πολὺ τὸ γίγνεσθαι τάδε ἢ μετὰ τάδε (1452a 20-1· πρβ. 1454a 33 κ.ε.)· με άλλα λόγια: ενδιαφέρει το αιτιολογημένα δομημένο σύνολο, και όχι η απλή χρονολογική τάξη, γιατί στη δεύτερη περίπτωση το αποτέλεσμα θα ήταν σύνταξη χρονογραφίας, και όχι η σύνθεση ποιητικού έργου. Με αυτόν τον τρόπο παρακάμπτονται ή και ανασκευάζονται πλήρως οι γνωσιολογικές αντιρρήσεις του Πλάτωνα.

http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/encyclopedia/tragedy/page_025.html

Καλό μήνα!!!

«Δεκέμβρης, Χριστού γέννηση και καλός μας Χρόνος!!!»

πηγή

πηγή

πηγή

Έκφραση - Έκθεση Α' Λυκείου: Ψηφιακός αναλφαβητισμός

πηγή

Αίτια ψηφιακού αναλφαβητισμού

1.       ραγδαία ανάπτυξη τεχνολογίας

2.      ανισότητα πρόσβασης στα τεχνολογικά μέσα

3.      ηλικία

4.      φύλο

5.      εκπαίδευση

6.      τόπος κατοικίας

Συνέπειες ψηφιακού αναλφαβητισμού

1.       δυσκολία στην αντιμετώπιση της καθημερινότητας

2.      αδυναμία συμμετοχής σε ποικίλες διαδικασίες (π.χ. πληρωμή λογαριασμών, μισθοδοσία – συντάξεις, ψυχαγωγία κλπ)

3.      δημιουργία ανισοτήτων στο χώρο εύρεσης εργασίας

4.      ανεργία, μείωση παραγωγικότητας μιας χώρας

5.      συναισθήματα κατωτερότητας

6.      κοινωνικός ρατσισμός – περιθωριοποίηση

Τρόποι αντιμετώπισης ψηφιακού αναλφαβητισμού

1.       ισότητα ευκαιριών στην πρόσβαση ψηφιακών μέσων και εξοπλισμού

2.      εφαρμογή ταχύρρυθμων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για την εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες

3.      σχολεία δεύτερης ευκαιρίας

4.      ατομική προσπάθεια

πηγή

 διαβάστε για τον αναλφαβητισμό γενικά

http://alldayschool.blogspot.com/2014/11/blog-post_16.html

https://saferinternet4kids.gr/nea/παγκόσμια-ημέρα-αναλφαβητισμού-ο-ψηφ/

https://blogs.sch.gr/tgiakoum/archives/2395

http://www.kathimerini.gr/99990/article/epikairothta/ellada/to-neo-proswpo-toy-analfavhtismoy

Σοφοκλή Αντιγόνη, εισαγωγή

Απεικόνιση αρχαίου ελληνικού θεάτρου από την Χάρτα του Ρήγα, 1797, πηγή

Εισαγωγή – Ερωτήσεις

1.       Τι ήταν το δράμα και ποια η σχέση του με τον Θεό Διόνυσο;

2.      Σε ποιες γιορτές του Θεού Διονύσου παίζονταν παραστάσεις αρχαίου δράματος;

3.      Ποια ήταν τα είδη του αρχαίου δράματος;

4.      Να δώσετε τον ορισμό των όρων : έκσταση, διθύραμβος, τραγωδία.

5.      Ποια ήταν η συμβολή του Αρίωνα και του Θέσπη στην τραγωδία;

6.      Να δώσετε τον ορισμό της τραγωδίας κατά τον Αριστοτέλη και να τον εξηγήσετε.

7.      Ποια είναι τα κατά ποσόν μέρη της τραγωδίας;

8.      Ποια είναι τα κατά ποιόν μέρη της τραγωδίας;

9.      Ποιοι ήταν οι μυθικοί κύκλοι από τους οποίους αντλούσαν τα θέματά τους οι τραγικοί ποιητές;

10.   Να αποδώσετε τον όρο «τραγικότητα».

11.    Ποια είναι τα μέρη του αρχαίου θεάτρου;

12.   Ποια τεχνικά και μηχανικά μέσα χρησιμοποιούσαν στο αρχαίο θέατρο;

13.   Πώς διεξάγονταν οι δραματικοί αγώνες;

14.   Να εξηγήσετε τους όρους : χορηγός, διδασκαλία, σκευή.

15.   Ποιοι ήταν οι συντελεστές της παράστασης και ποιος ο ρόλος τους;

16.   Να περιγράψετε την εμφάνιση των ηθοποιών και του χορού.

17.   Ποια ήταν η σημασία της προσωπίδας;

18.   Να εξηγήσετε τους όρους : υπόρχημα, θεωρικά, ραβδούχοι, προεδρίες, προάγωνας.

19.   Ποιοι ήταν οι πρόδρομοι των μεγάλων τραγικών;

20.  Ποιοι ήταν οι μεγάλοι τραγικοί ποιητές και ποια τα έργα τους;

21.   Ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά εντοπίζουμε στα έργα των τριών μεγάλων τραγικών ποιητών και ποιες ήταν οι καινοτομίες του καθενός;

22.  Να αφηγηθείτε τον μύθο των Λαβδακιδών.

23.  Ποια είναι τα πρόσωπα της «Αντιγόνης» και ποια η ιδιότητα του καθενός;

Το αρχαίο θέατρο Διονύσου, όπου δίδαξε ο Αισχύλος, στους πρόποδες της Ακρόπολης της Αθήνας, πηγή

Θουκυδίδη Περικλέους Επιτάφιος, Παράλληλα κείμενα

Προπύλαια, πηγή

ΥΠΕΡΕΙΔΗΣ, ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ, 6.41–43

Παραμυθία στους συγγενείς των νεκρών

Είναι ίσως δύσκολο να παρηγορήσει κανείς όσους βρίσκονται σε τέτοια συναισθηματική κατάσταση· γιατί το πένθος δεν το καταπραΰνει ούτε ο λόγος ούτε ο νόμος, αλλά μόνο η ιδιοσυγκρασία του καθενός και τα αισθήματά του προς τον νεκρό προσδιορίζουν τα όρια της θλίψης του. Πρέπει, ωστόσο, να κάνουμε κουράγιο και να συγκρατούμε τη θλίψη μας κατά το δυνατόν, και να μην φέρνουμε στο μυαλό μας μόνο τον θάνατο των νεκρών, αλλά και την δόξα που έχουν αφήσει πίσω τους. Αν ο θάνατός τους αξίζει τον θρήνο μας, τα κατορθώματά τους, ωστόσο, είναι άξια για μεγάλους επαίνους. Κι αν δεν γνώρισαν τα γηρατειά των θνητών, έχουν κερδίσει όμως αγέραστη δόξα κι έχουν κατακτήσει την απόλυτη ευδαιμονία. Όσοι από αυτούς πέθαναν χωρίς παιδιά, γι' αυτούς οι έπαινοι των Ελλήνων θα είναι αθάνατα παιδιά τους· όσοι, πάλι, έχουν αφήσει πίσω τους παιδιά, η εύνοια της πατρίδας θα γίνει κηδεμόνας των παιδιών τους για χάρη τους. Κι επιπλέον, αν ο θάνατος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ανυπαρξία, οι νεκροί έχουν απαλλαγεί από τις αρρώστιες και τις θλίψεις και τα άλλα δεινά που χτυπούν την ανθρώπινη ζωή. Αν, πάλι, στον Άδη εξακολουθούμε να έχουμε συνείδηση και υπάρχει μέριμνα για μας εκ μέρους κάποιας θεότητας, όπως υποθέτουμε, τότε είναι φυσικό αυτοί που υπερασπίστηκαν τη λατρεία των θεών, όταν καταλυόταν, να κερδίζουν τη μέγιστη φροντίδα της θεότητας. . .

ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ, ΕΠΙΤΑΦΙΟΣ, 60.32–37

Παραμυθία στους συγγενείς των νεκρών – Επίλογος

Oι συγγενείς τους, λοιπόν, που βρίσκονται στη ζωή αξίζουν τη συμπάθειά μας, καθώς έχουν χάσει τέτοιους ανθρώπους και έχουν αποχωριστεί από μια συναναστροφή συχνή και εξαιρετικά αγαπητή, και η πατρίδα έμεινε ορφανή και είναι γεμάτη δάκρυα και πένθος· αυτοί, όμως, είναι ευτυχισμένοι, αν το συλλογιστεί κανείς, όπως πρέπει. Kατά πρώτον, αντί να ζήσουν λίγο, ζουν πολύ και αφήνοντας κληρονομιά για πάντα αγέραστη δόξα, μέσα στην οποία θα ανατραφούν και τα παιδιά τους ώστε να γίνουν περίφημα και οι γονείς τους θα γηροκομηθούν απολαμβάνοντας την προσοχή, καθώς θα έχουν ανακούφιση στο πένθος τους τη δόξα των νεκρών. Kατά δεύτερον, χωρίς να παθαίνουν αρρώστιες στο σώμα και χωρίς να νιώθουν στεναχώρια στην ψυχή, τα οποία έχουν οι ζωντανοί λόγων αυτών που τους συμβαίνουν, αποκτούν τα καθιερωμένα εμπνέοντας μεγάλη τιμή και προκαλώντας πολλή άμιλλα. Αφού η πατρίδα τους προσφέρει δημόσια ταφή, και μόνο αυτοί επαινούνται από όλους, και τους λαχταρούν όχι μόνο οι συγγενείς και οι συμπολίτες τους, αλλά και όσοι πρέπει να ονομαστούν Έλληνες, ενώ πενθεί μαζί μας και το μεγαλύτερο τμήμα της οικουμένης, δεν πρέπει δικαιολογημένα να θεωρούνται ευτυχείς; Eύλογα θα έλεγε κανείς ότι θα κάθονται μαζί με τους θεούς του κάτω κόσμου, καθώς θα συμπεριληφθούν στους καλούς ανθρώπους του παρελθόντος που βρίσκονται στα νησιά των μακάρων. Γιατί κανείς δεν τα είδε με τα μάτια του ούτε μας μετέφερε αυτά που είχε ακούσει, αλλά όσους οι ζωντανοί θεωρήσαμε άξιους τιμών στον πάνω κόσμο, νομίζουμε ότι και στον άλλο κόσμο θα απολαμβάνουν τις ίδιες τιμές, καθώς μαντεύουμε με βάση υποθέσεις. Ίσως, λοιπόν, είναι δύσκολο να ανακουφίσει κανείς με τα λόγια τις παρούσες δυστυχίες· πρέπει, όμως, να προσπαθήσουμε επιπλέον να κατευθύνουμε την ψυχή στην παρηγοριά, επειδή είναι όμορφο αυτοί που γέννησαν τέτοιους ανθρώπους και γεννήθηκαν οι ίδιοι από άλλους σαν αυτούς να φαίνεται ότι υπομένουν τις συμφορές με περισσότερη ευπρέπεια από τους υπόλοιπους και, ανεξάρτητα από ό,τι τους συμβεί, να τους μοιάζουν. Γιατί αυτά τους πρέπουν και τους τιμούν σε απόλυτο βαθμό, αλλά και ολόκληρη η πόλη και οι ζωντανοί θα αποκτήσουν μεγάλη δόξα. Eίναι, βέβαια, δύσκολο να στερηθούν οι γονείς τα παιδιά τους και να μην έχουν πια τους πιο κοντινούς τους ανθρώπους για να τους γηροκομήσουν· αλλά προκαλεί περηφάνια να διαπιστώσουν ότι αποκτούν τιμές αγέραστες και δημόσια μνημείωση της αρετής και ότι θεωρούνται άξιοι αθάνατων θυσιών και αγώνων. Eίναι, βέβαια, λυπηρό να μένουν τα παιδιά ορφανά από πατέρα· αλλά είναι όμορφο να κληρονομούν την πατρική δόξα. Kαι για αυτήν τη λύπη θα αποδώσουμε την ευθύνη στον θεό, στον οποίον αναγκάζονται οι θνητοί να υποκύπτουν, για την τιμή και την ομορφιά όμως θα αποδώσουμε την ευθύνη στην επιλογή αυτών που θέλησαν να πεθάνουν ένδοξα. Eγώ δεν αποσκοπούσα να πω πολλά αλλά την αλήθεια. Tώρα, εσείς, αφού χορτάσετε τα δάκρυα και κάνετε όπως πρέπει τα καθιερωμένα και όσα προβλέπονται, επιστρέψτε στα σπίτια σας.

Λυσίας, Ἐπιτάφιος τοῖς Κορινθίων βοηθοῖς, 2.79

Επομένως, ταιριάζει να θεωρούνται τρισευτυχισμένοι εκείνοι που αγωνίστηκαν για τα μεγαλύτερα και ωραιότερα ιδανικά και έπεσαν κατά τη φάση της επιδίωξής τους, χωρίς να αφεθούν αμέριμνα στη διάθεση της τύχης και χωρίς να περιμένουν το φυσικό (μοιραίο) θάνατό τους, αλλά επιλέγοντας τον ωραιότερο.

Εργασία : Να εντοπίσετε ομοιότητες των παραπάνω κειμένων με τον Επιτάφιο του Περικλή

πηγή κειμένων

https://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?m=1&t=573

https://www.greek-language.gr/greekLang/ancient_greek/tools/corpora/anthology/content.html?t=67

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C129/613/3982,17814/extras/texts/indexA_02f/kef42_Lysia_epit.html

Θουκυδίδη Περικλέους Επιτάφιος, κεφ. 42 - 46

Διπλό πορτρέτο του Ηροδότου και του Θουκυδίδη, Εθνικό αρχαιολογικό μουσείο Νάπολης, πηγή

κεφ. 41, 42, 43, 44, 45, 46

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

1.       Πώς μεταβαίνει ο ρήτορας από τον έπαινο της πόλης στον έπαινο των νεκρών;

2.      Πώς η φτώχεια και ο πλούτος επηρεάζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά, σύμφωνα με τις απόψεις του ρήτορα; Να τις συγκρίνετε με το κεφ. 40.

3.      Σε ποιες κατηγορίες νεκρών αναφέρεται ο Περικλής;

4.      Η θυσία των πεσόντων είναι αποτέλεσμα συνειδητής επιλογής ή όχι; Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με στοιχεία του κειμένου.

5.      Η αυτοθυσία στη σύγχρονη εποχή θεωρείται ύψιστη αρετή;

6.      Σε ποιους απευθύνεται ο ρήτορας στο κεφ. 43; Ποια στάση τους προτρέπει να τηρήσουν;

7.      Να αναλύσετε τη φράση : «ἀνδρῶν ἐπιφανῶν πᾶσα γῆ τάφος».

8.      Να σχολιάσετε το χωρίο : «τὸ εὔδαιμον τὸ ἐλεύθερον, τὸ δ’ ἐλεύθερον τὸ εὔψυχον».

9.      Με ποια επιχειρήματα προσπαθεί να παρηγορήσει τους γονείς των νεκρών στο κεφ. 44 ο Περικλής;

10.   Υπάρχουν στοιχεία στο κεφ. 44 που επιβεβαιώνουν πως ο ρήτορας τάσσεται υπέρ της αξίας του μέτρου;

11.    Να εντοπίσετε τους δύο αντινομικούς ορισμούς της ευτυχίας που δίνονται στο κεφ. 44 και να τους σχολιάσετε.

12.   Ποια άποψη διατυπώνει ο Περικλής για την ίση συμμετοχή στις αποφάσεις της πόλης και των γονέων που έχουν παιδιά και των γονέων που δεν έχουν παιδιά;

13.   Ποια είναι η άποψη του Περικλή για τα γηρατειά;

14.   Γιατί ο ρήτορας θεωρεί δύσκολη την υποχρέωση των νεότερων να ανταποκριθούν ισάξια στο έργο των νεκρών στο κεφ. 45;

15.   Να σχολιάσετε την αναφορά του Περικλή στο ελάττωμα του φθόνου.

16.   Πώς προσδιορίζεται η αρετή των γυναικών;

17.   Πώς δικαιολογούνται οι απόψεις αυτές του Περικλή για τις γυναίκες, αφού η γυναίκα του ίδιου υπήρξε ένα από τα πιο συζητημένα πρόσωπα της εποχής του;

18.   Να σχολιάσετε το απόσπασμα : «ἆθλα γὰρ οἷς κεῖται ἀρετῆς μέγιστα, τοῖς δὲ καὶ ἄνδρες ἄριστοι πολιτεύουσιν»;