Έκφραση - Έκθεση Β' Λυκείου : ΜΜΕ

λεξιλόγιο

αντικειμενικότητα, υποκειμενικότητα, άντληση πληροφορίας, ιεράρχηση των ειδήσεων, μονοπώλιο πληροφόρησης, δέσμευση – απόκρυψη – αποσιώπηση πληροφοριών, παραποίηση ειδήσεων, παραπληροφόρηση, προπαγάνδα, χειράγωγηση της κοινής γνώμης, κριτική στάση του δέκτη

Κείμενα

Η ψευδαίσθηση της αλήθειας

1.       Μιλώντας για τον «μύθο της αντικειμενικότητας», εννοούσα ότι μια είδηση τη δίνουμε πάντα αφού πρώτα την ερμηνεύσουμε, ακόμη και μόνο εξαιτίας του γεγονότος ότι τη διαλέγουμε ανάμεσα σε άλλες. Επίσης μια εφημερίδα παίρνει μορφή με τους τίτλους, με το μέγεθός τους και το χαρακτήρα τους, με τη σελιδοποίηση και το μάκρος των άρθρων, με την τοποθέτησή τους σε μια σελίδα μάλλον παρά σε μια άλλη, με τα χρώματα, αν υπάρχουν, και με τόσα άλλα πράγματα. Με καθένα από αυτά τα στοιχεία έχουμε και μία επέμβαση του υποκειμενικού παράγοντα.

2.      …εργάτες της πρώην «Salamini» - πρώην εργάτες της «Salamini» έκαναν διαμαρτυρία

3.      Ο δημοσιογράφος δεν έχει χρέος να είναι αντικειμενικός. Έχει το χρέος να παίξει το ρόλο του μάρτυρα. Πρέπει να λέει ό,τι ξέρει και πρέπει (αφού, για παράδειγμα, εκθέσει τις απόψεις και των δύο μερών που έχουν εμπλακεί σε μια διαμάχη) να λέει ποια είναι η δική του γνώμη.

4.      Το καθήκον του δημοσιογράφου δεν είναι να πείσει τον αναγνώστη ότι λέει την αλήθεια, αλλά να τον προειδοποιήσει ότι αυτός λέει «τη δική του αλήθεια». Ότι υπάρχουν όμως κι άλλες.

Umberto Eco, «Η σημειολογία στην καθημερινή ζωή»

Ελευθερία γνώμης και πληροφόρησης

5.      Στην εποχή μας δημιουργούνται συνεχώς μονοπώλια πληροφόρησης, που ανήκουν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και που μπορεί να ενημερώνουν κατά το δοκούν, να δεσμεύουν πληροφορίες, να μεταδίδουν μέρος από την αλήθεια.

6.      Είναι ανάγκη η πληροφόρηση να αναχθεί σε τέταρτη εξουσία. […] Αυτή η πληροφορική εξουσία, διαθέτοντας αυτόνομους, όπως η δικαστική εξουσία, φορείς θα διασφαλίζει την ελευθερία της κυκλοφορίας, την αποτροπή της αποσιώπησης ή διαστροφής, θα αποφαίνεται για την πληροφορική συμπεριφορά του κράτους ή των ηγετών ή των ομάδων και θα ελέγχει την αντικειμενικότητα των μαζικών μέσων που ανήκουν στο κράτος.

Α. Κανελλόπουλος, «Ευθύνη», τεύχος 78

Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης

Ιστορικό

7.      To E.Σ.Ρ. ιδρύθηκε το 1989 για να αδειοδοτήσει και να εποπτεύσει τη λειτουργία των ιδιωτικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών καθώς και της δημόσιας ραδιοτηλεόρασης. Αποτελεί μια από τις πρώτες ανεξάρτητες αρχές, δηλ. δημόσιους οργανισμούς που, καίτοι εντάσσονται στην εκτελεστική εξουσία, λειτουργούν χωρίς να ελέγχονται από την κυβέρνηση και εποπτεύονται από τη Βουλή, οι δε οι πράξεις τους υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο. […]

Άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος :

8.      «Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή (…). Ο άμεσος έλεγχος του Κράτους, (…), έχει ως σκοπό την αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση  πληροφοριών και ειδήσεων, καθώς και προϊόντων του λόγου και της τέχνης, την εξασφάλιση της ποιοτικής στάθμης των προγραμμάτων που επιβάλλει η κοινωνική αποστολή της ραδιοφωνίας και της τηλεόρασης και η πολιτιστική ανάπτυξη της Χώρας, καθώς και το σεβασμό της αξίας του ανθρώπου και την προστασία της παιδικής ηλικίας και της νεότητας».

Φύλλο εργασίας

1.       Να σχολιάσετε τη χρήση εισαγωγικών στα αποσπάσματα 1 και 4.

2.      Ποια είναι η διαφορά των δύο προτάσεων στο απόσπ. 2; Έχει σημασία η θέση της λέξης «πρώην» στην πρόταση;

3.      Μελετήστε τα στοιχεία που αναφέρονται στο απόσπ. 1 σε κάποιες εφημερίδες. Ποια είναι τα συμπεράσματά σας; Πρόκειται πράγματι για υποκειμενικότητα;

4.      Να σχολιάσετε τα αποσπ. 3 και 4 σε μια παράγραφο 80 λέξεων.

5.      Εντοπίστε κοινά σημεία στα αποσπ. 6, 7, 8.

6.      Ποια είναι η σημασία και η προσφορά του Ε.Σ.Ρ. (απόσπ. 7)

7.      Σχηματίστε προτάσεις με το λεξιλόγιο που σας δόθηκε.

8.      Ακολουθεί το τραγούδι  του Διονύση Τσακνή “mass media”.

             α) Ποιο είναι το θέμα του τραγουδιού;

             β) Ποιος είναι ο πομπός και ποιος ο δέκτης;

γ) Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του κοινού (ακροατή, αναγνώστη, τηλεθεατή); Να λάβετε υπόψη σας τους υπογραμμισμένους στίχους.

Καλημέρα λοιπόν ακροατή κι ακροάτρια

είμ’ ο άλλος σταθμός μια φωνή με επάρκεια

δεν υπάρχω στην τύχη μα σου μοιάζω εγώ

σου χαιδεύω τ’ αυτιά κι είμαι πάντα εδώ.

Καλημέρα λοιπόν αναγνώστη μυστήριε

έχω νέα σκληρά στις σελίδες μου κύριε

φονικά και ληστείες και προφίλ συγγενών

είμαι θύτης και θύμα των δικών σου καημών.

Καλημέρα ξανά με κραυγές κι αποκόμματα

κι άμα είσαι καλός θα σου δείξω και πτώματα

να έχεις γνώμη για όλα θα ρωτάμε εμείς

ετοιμάζουμε γκάλοπ στον αέρα θα βγεις.

Καλησπέρα λοιπόν θεατή αθεράπευτε

μ’ ένα ζάπινγκ τρελό σε βουρλίζω βρε άθλιε

δίνω χρώμα και λάμψη στη φτωχή σου ζωή

καληνύχτα κοιμήσου ραντεβού το πρωί.

Γεια χαρά σου λοιπόν Ελληνάκι μου αδιάφορο

μ’ ένα φάλτσο ρεφρέν θα ξυπνήσεις και αύριο

μ’ ένα έρωτα άδειο με πυξίδα στραβή

σε παγίδα στημένη στη γνωστή συνταγή.

πηγές

έκφραση – έκθεση Τεύχος Β’, Βιβλίο καθηγητή

https://www.esr.gr/%cf%80%ce%bf%ce%b9%ce%bf%ce%af-%ce%b5%ce%af%ce%bc%ce%b1%cf%83%cf%84%ce%b5/%ce%b9%cf%83%cf%84%ce%bf%cf%81%ce%b9%ce%ba%cf%8c-%ce%b1%cf%81%ce%bc%ce%bf%ce%b4%ce%b9%cf%8c%cf%84%ce%b7%cf%84%ce%b5%cf%82/

https://www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/To-Politevma/Syntagma/

              https://pixabay.com/el/ (φωτογραφίες)