Blogger Widgets

Κυριακή 13 Δεκεμβρίου 2020

Τρίτη 17 Νοεμβρίου 2020

17 Νοέμβρη 1973

πιο επίκαιρο από ποτέ!!!


Νικηφόρος Βρεττάκος, Μικρός Τύμβος (17 Νοεμβρίου 1973)


Δίχως τουφέκι και σπαθί, με το ήλιο στο μέτωπο,

υπήρξατε ήρωες και ποιητές μαζί. Είστε το Ποίημα.

Απλώνοντας το χέρι μου δεν φτάνει ως εκεί

που ωραία λουλούδια τις μορφές σας

Λιτανεύει ο αέρας της αρετής. Ω παιδιά μου,

Μπροστά σ’ αυτό το ποίημα μετράει μόνο η σιωπή.


πηγή εικόνας: https://www.greek-language.gr/Resources/literature/education/greek_history


Κυριακή 1 Νοεμβρίου 2020

Καλό μήνα!!!

Φωτογραφία από Jill Wellington από το Pixabay

Άνεμος του Νοεμβρίου – Τάσος Λειβαδίτης

Τώρα όμως βράδιασε. Ας κλείσουμε την πόρτα κι ας κατεβάσουμε τις κουρτίνες

γιατί ήρθε ο καιρός των απολογισμών. Τι κάναμε στη ζωή μας;

Ποιοι είμαστε; Γιατί εσύ κι όχι εγώ;

 

Καιρό τώρα δεν χτύπησε κανείς την πόρτα μας κι ο ταχυδρόμος έχει

αιώνες να φανεί. Α, πόσα γράμματα, πόσα ποιήματα

που τα πήρε ο άνεμος του Νοεμβρίου. Κι αν έχασα τη ζωή μου

την έχασα για πράγματα ασήμαντα: μια λέξη ή ένα κλειδί, ένα χτες ή ένα αύριο

όμως οι νύχτες μου έχουν πάντα ένα άρωμα βιολέτας

γιατί θυμάμαι. Πόσοι φίλοι που έφυγαν χωρίς ν’ αφήσουν διεύθυνση,

πόσα λόγια χωρίς ανταπόκριση

κι η μουσική σκέφτομαι είναι η θλίψη εκείνων που δεν πρόφτασαν ν’ αγαπήσουν.


Τετάρτη 28 Οκτωβρίου 2020

28η Οκτωβρίου 1940

 

Φωτογραφία από David Mark από το Pixabay

Οχτώβρης 1940, Γιάννης Ρίτσος

Ανοίγουν τα παράθυρα

κι όσοι μένουν χαιρετούν αυτούς που φεύγουν

και φεύγουν όλοι.

Γέμισαν οι πόλεις τύμπανα και σημαίες.

Ορθή η αυγή σημαιοστολίζει τα όνειρά μας

κι η Ελλάδα λάμπει μες στα φώτα των ονείρων μας .

Ο ήλιος πλυμένος

με το καθάριο πρόσωπο στραμμένο στον άνθρωπο,

χαιρετάει τους δρόμους που τραβούν στη μάχη.

Αυτοκίνητα περνούν γεμάτα πλήθος.

Αποχαιρετιούνται στις πόρτες και γελάνε

ύστερα ακούγονται τ’ άρβυλα στην άσφαλτο,

το μεγάλο τραγούδι των αντρίκιων βημάτων

που μακραίνει και σβήνει στο βάθος του δρόμου,

ως το βραδινό σταθμό με τα χαμηλωμένα φώτα.

Εκεί τα τρένα περιμένουνε

σφυρίζουν για λίγο έξω από την πόλη,

ακούγονται οι αποχαιρετιστήριοι πυροβολισμοί

κι ύστερα όλα σωπαίνουν και περιμένουν.

Διαβάζουμε τα τελευταία παραρτήματα:

Νικούμε. Νικούμε.

Πάντα νικάει το δίκιο!

Μια μέρα θα νικήσει ο άνθρωπος.

Μια μέρα η λευτεριά θα νικήσει τον πόλεμο.

Μια μέρα θα νικήσουμε για πάντα.



Η Αντίσταση, Άγγελος Σικελιανός

Δεν είναι τούτο πάλεμα σε μαρμαρένια αλώνια,

εκεί να στέκει ο Διγενής και μπρος να στέκει ο Χάρος.

Εδώ σηκώνετ' όλ' η γη με τους αποθαμένους,

και με τον ίδιο θάνατο πατάει το θάνατό της.

Kι απάνω απάνω στα βουνά, κι απάνω στις κορφές τους

φωτάει μεμιάς Ανάσταση, ξεσπάει αχός μεγάλος.

Η Ελλάδα σέρνει το χορό, ψηλά, με τους αντάρτες,

-χιλιάδες δίπλες ο χορός, χιλιάδες τα τραπέζια-,

κ' είναι οι νεκροί, στα ξάγναντα, πρωτοπανηγυριώτες!

 



Κυριακή 25 Οκτωβρίου 2020

Αρχαία Ελληνικά Γ' Λυκείου - Φάκελος υλικού, ενότητα 4


Φωτογραφία από ArtTower από το Pixabay

Ενότητα 4: Ο Πρωταγόρειος μύθος. Η διανομή των ιδιοτήτων στα ζώα.

Σημειώσεις

Περιγραφή και αφήγηση στο μύθο του Πρωταγόρα

Γλώσσα της περιγραφής και της αφήγησης (νεοελληνική γλώσσα γ’ λυκείου, φάκελος υλικού, σελ. 165 και 169) http://iep.edu.gr/images/IEP/Modules/Sj_K2_Extra_Slider/Fakeloi_Ylikou/Neoelliniki-Glossa_G-Lykeiou_Fakelos-Ylikou_Diktya-Keimenon.pdf

Περιγραφή

Ως κοινωνική διαδικασία οργανώνει τα πράγματα σε καθημερινά και τεχνικά πλαίσια νοήματος· πραγματώνεται σε προσωπικές/κοινές και τεχνικές περιγραφές, σε πληροφοριακές και επιστημονικές εκθέσεις-αναφορές και ορισμούς.

Η δομή της περιγραφής

Η διαδικασία της περιγραφής ξεκινά συνήθως από την ονομασία του περιγραφόμενου αντικειμένου, ακολουθεί η ταξινόμησή του σε κάποιο γένος και καταλήγει στην παρουσίαση της εμφάνισης, των ιδιοτήτων, των λειτουργιών του κ.λπ.

Η γλώσσα της περιγραφής

       Ρήματα: τα ρήματα στην περιγραφή, επειδή αυτή οργανώνεται στον άξονα του χώρου και όχι του χρόνου, βρίσκονται συνήθως στον ενεστώτα και είναι συχνότατα συνδετικά, όταν σκοπός είναι η ταξινόμηση και η παράθεση χαρακτηριστικών, δράσης για περιγραφή συμπεριφορών ή κρίσης για την απόδοση υποκειμενικών σχολίων.

       Επίθετα: αποτελούν το κυριότερο συστατικό της γλώσσας σε μια περιγραφική διαδικασία που πρέπει να χαρακτηρίζεται από ακρίβεια. Τα επίθετα λοιπόν αποδίδουν τις ιδιότητες των περιγραφόμενων αντικειμένων.

·        Συνδετικές/διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις: κειμενικοί δείκτες, επιρρηματικοί προσδιορισμοί που δηλώνουν τον χώρο (πάνω, κάτω, μπροστά, πίσω, αριστερά, δεξιά κ.λπ.).

Στο κείμενο αναφοράς εντοπίζουμε:

επίθετα: σθενεστρους, κατγειον, πυκνας, στερεος κλπ

προσδιορισμοί τόπου: γς νδον, ες ενς

εικόνες: τυποσιν ατ θεο γς νδον κ γς κα πυρς μεξαντες κα τν

σα πυρ κα γ κερννυται // κα ες ενς οσιν πως πρχοι τ ατ τατα στρωμν οκεα τε κα ατοφυς κστ·

Αφήγηση

Η διαδικασία της αφήγησης επιτυγχάνεται μέσω της ακολουθίας προσώπων και γεγονότων στον χώρο και στον χρόνο. Τα αφηγηματικά κείμενα διακρίνονται σε προσωπικές διηγήσεις, ιστορικές διηγήσεις, ιστορίες, μύθοι, παραμύθια, αφηγήσεις.

Η δομή της αφήγησης

Οι κειμενικοί τύποι που εντάσσονται στο είδος της αφήγησης είναι τόσοι και διαφορετικοί μεταξύ τους, ώστε να είναι δύσκολη η διαμόρφωση ενός προτύπου που να βρίσκει εφαρμογή στο σύνολό τους. Ένα από τα μοντέλα που έχουν προταθεί (και βρίσκει εφαρμογή και στις αντικειμενικές και στις υποκειμενικές αφηγήσεις) είναι αυτό των Labov & Waletzky (1967) που περιέχει τα εξής δομικά μέρη:

1. Προσανατολισμός: πληροφορίες για τους «ήρωες», τον χώρο και τον χρόνο· η αρχική κατάσταση.

2. Περιπέτεια: το πρόβλημα που εμφανίζεται, τα γεγονότα που ανατρέπουν την αρχική κατάσταση· η δράση για την επίλυσή του, τα εμπόδια και το αποτέλεσμα της δράσης.

3. Αξιολόγηση: σχολιασμός (ρητός ή με παραγλωσσικά μέσα) των γεγονότων από τον αφηγητή.

4. Λύση: η τελική έκβαση (συχνά ταυτίζεται με την αξιολόγηση).

5. Κατάληξη: καταληκτικές φράσεις, συμπεράσματα, επιμύθιο κ.λπ. με τα οποία γίνεται αναγωγή στον παροντικό χρόνο, την αρχική κατάσταση.

Η γλώσσα της αφήγησης

Στο είδος της αφήγησης παρουσιάζονται ορισμένα κοινά γλωσσικά χαρακτηριστικά:

·        Ρήματα: συνήθως σε παρελθοντικούς χρόνους (κυρίως αόριστο), χωρίς να είναι σπάνιος και ο «ιστορικός ενεστώτας»· στην «περιπέτεια» χρησιμοποιούνται συνήθως ρήματα που δηλώνουν κίνηση/δράση, ενώ στον «προσανατολισμό», την «αξιολόγηση» και τη «λύση» ρήματα κρίσης/βούλησης κ.λπ.

·        Διαρθρωτικές λέξεις/φράσεις: δηλώνουν σχέσεις χρόνου, αιτίου και αποτελέσματος, σκοπού.

·        Ρυθμός: επαναλήψεις, παρηχήσεις κ.λπ.

Στο κείμενο αναφοράς εντοπίζουμε:

Ρήματα κίνησης και δράσης: τυποσιν, προσταξαν, νμει, προσπτεν, κσμει, πλιζε, μπισχεν

Προσδιορισμοί χρόνου και αιτίου – αποτελέσματος: ν γρ ποτε χρνος, τε θεο μν σαν, πειδ δ κα τοτοις χρνος λθεν εμαρμνος γενσεως, πειδ δ’ γειν ατ πρς φς μελλον, Τοντεθεν.

Πρωτοτυπία του μύθου

Η αισιόδοξη προοπτική του ανθρώπου εν αντιθέσει με άλλες κοσμολογικές εκδοχές που αναφέρονται στον Ησίοδο και στην παλαιά Διαθήκη.  (Βλέπε στην εισαγωγή θεματικής ενότητας, σελ. 41 – 42, φάκελος υλικού)

Στο Α’ στάσιμο της Αντιγόνης του Σοφοκλή «Πολλά γεννούν το δέος· το μέγα δέος ο άνθρωπος γεννά» ο χορός αναφέρεται στις κατακτήσεις του ανθρώπινου πολιτισμού, αλλά τονίζει πως αξίζουν μόνο όταν ο άνθρωπος τις χρησιμοποιεί για το καλό.

(http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/pdf/8547/2616/22-0244-02_Sofokleous-Antigoni_Thoukydidi-Perikleous-Epitafios_B-Lykeiou_Vivlio-Mathiti/ σελ. 66 – 69)

Ο μύθος ως φιλοσοφική μέθοδος

       Διδάσκει

       Τέρπει τους αναγνώστες, αλλά ταυτόχρονα εξασθενίζει την κριτική ικανότητα (αποδοχή χωρίς έλεγχο, δογματισμός)

       Απευθύνεται σε όλους, άρα υπάρχει τάση προς απλούστευση, γιατί δεν κατανοούν όλοι τους όρους της φιλοσοφίας και της σοφιστική)

Θεοί – Χαρακτηριστικά

Ο Δίας αποτελεί την νομοτέλεια που διέπει τη φύση, ενώ ο Προμηθέας, ο Επιμηθέας και ο Ερμής τα όργανα της νομοτέλειας. Η αναφορά στους θεούς από τον αγνωστικιστή Πρωταγόρα αποτελεί ένα τέχνασμα. Ενδιαφέρεται κυρίως για τη γένεση του θρησκευτικού συναισθήματος στον άνθρωπο.

Σχόλια και σημειώσεις για την ενότητα

https://drive.google.com/file/d/10Vn6_YwFhasSjoNRZcuoVeUMvRW8RD3p/view (Φιλοσοφικός Λόγος: Θεματικές ενότητες 1 έως 6 [Επιμ. Ιωάννης-Παναγιώτης Αμπελάς]

https://drive.google.com/file/d/18DXdRQkWfPTUhYNjKDGNhdQak0H4MpAN/view Επιμορφωτικό Υλικό Γ Λυκείου για τα Αρχαία Ελληνικά: 1, 2, 3η, 9η Διδ. ενότητα [Επιμ. Β. Μπετσάκος]

http://www.study4exams.gr/anc_greek/course/view.php?id=26#1

http://www.study4exams.gr/anc_greek/pdf/AE_A_D_K1_E2/AE_A_D_K1_E2_S.pdf

http://www.study4exams.gr/anc_greek/pdf/AE_A_D_K1_E2/AE_A_D_K1_E2_E.pdf

 

 


Σάββατο 10 Οκτωβρίου 2020

Διδακτική ενότητα 3: Επίκουρος, Επιστολή στον Μενοικέα, 122

"Λάθε βιώσας" - Επίκουρος

Εισαγωγικά

§  Επίκουρος: Αρχαίος φιλόσοφος  (341-270 π.Χ.), γιος γνήσιου Αθηναίου, γεννήθηκε στη Σάμο, δίδαξε στη Μυτιλήνη και στη Λάμψακο

§  Ίδρυσε τον "Κήπο"  το 306 π.Χ. στην Αθήνα. Η σχολή του ήταν ανοιχτή για όλους, νέους και ηλικιωμένους, πλούσιους και φτωχούς, ελεύθερους και δούλους, άνδρες και γυναίκες, μορφωμένους και απαίδευτους.

§  Όπως και άλλοι φιλόσοφοι της εποχής, ο Επίκουρος[1] είχε πολιτικές ανησυχίες και πίστευε ότι ένας τρόπος λύτρωσης από την πολιτική διαφθορά είναι η φιλοσοφική ζωή. Και αυτό ήταν το περισσότερο που μπορούσε να προσφέρει: να ασκήσει τη φιλοσοφία μαζί με άλλους και να δείξει ότι ίσως μπορεί να αλλάξει κάτι στην κοινωνία με το ζωντανό του παράδειγμα. Δεν παρέβλεπε τις πραγματικές δυσκολίες της ζωής, ούτε όμως τις δραματοποιούσε, ώστε να νομίσει αδύνατη την κατάκτηση της ευτυχίας. Απλώς εκτιμούσε ότι η απομάκρυνση από αυτό που λέγεται πολιτική ζωή του τόπου είναι προϋπόθεση για τον άνθρωπο που θέλει να ευτυχήσει. Γιατί ο Επίκουρος αυτό θεώρησε και αυτό έζησε ως το μεγαλύτερο πρόβλημα της ανθρώπινης ζωής: το «πώς μπορώ να είμαι ευτυχισμένος,» δηλαδή ποια είναι η ιδανική μορφή ζωής που μπορώ να ζήσω. Και δεν ήταν ένα θεωρητικό ερώτημα. Την εποχή εκείνη οι φιλόσοφοι πίστευαν ότι μπορεί να απαντηθεί όχι μόνο στα λόγια αλλά και από την ίδια τη ζωή. Και το πρώτο βήμα ήταν η επιλογή της κατάλληλης φιλοσοφικής σχολής: όταν την επέλεγες, δεν επέλεγες απλώς μια μέθοδο να γνωρίζεις, έναν τρόπο να σκέφτεσαι ή κάποιες συγκεκριμένες γνώσεις· επέλεγες έναν τρόπο να ζήσεις.

§  Ο Επίκουρος δεχόταν την ηδονή ως συστατικό της ευδαιμονίας. Ωστόσο δεν ήταν υπέρμαχος κάθε ηδονής, όπως ο φιλόσοφος Αρίστιππος, αλλά τόνιζε ότι πρέπει να προτιμούμε πολλές φορές τους πόνους, γιατί από αυτούς προκύπτουν μεγαλύτερες ηδονές

§   Διάκριση ηδονών: α) κινητικές ή κατά κίνησιν ηδονές: πρόκειται για την ηδονή που βιώνουμε ξεπερνώντας τη δυσφορία ή και τον πόνο που νιώθαμε πριν εκπληρωθεί μια επιθυμία μας για ηδονή (π.χ. όταν πεινάμε και τρώμε, ικανοποιούμε την πείνα μας). β) καταστηματικές ηδονές: η κατάσταση της γαλήνης που νιώθουμε, αφού ικανοποιήσουμε την επιθυμία μας για ηδονή, αποφεύγοντας κάθε αρνητική συνέπεια (π.χ. αν τρώμε με βουλιμία, μπορεί να νιώσουμε δυσφορία και πόνο και να βλάψουμε την υγεία μας, οπότε αποφεύγουμε την υπερβολή στο φαγητό). Σκεφτόμαστε δηλ. ποια επιλογή θα κάνουμε, γιατί η πρόσκαιρη χαρά θα επιφέρει ταλαιπωρία ή βλάβη.

 

Σχόλια για το κείμενο αναφοράς

§  Προτροπή σε όλους να φιλοσοφήσουν (ανοιχτό κάλεσμα όλων χωρίς διάκριση ηλικίας, φύλου, κοινωνικής θέσης, καταγωγής, μόρφωσης κλπ). Αντιτίθεται στα κηρύγματα του Πλάτωνα για την κατάλληλη ηλικία (50 έτη) να ασχοληθεί κάποιος με τη διαλεκτική (φιλοσοφία) (έπρεπε να έχει προηγηθεί μακροχρόνια εκπαίδευση, πρόγραμμα εκπαίδευσης των φυλάκων στην Πολιτεία)

Συλλογισμός: α) Η ψυχική υγεία αφορά όλους τους ανθρώπους.

 β) Η φιλοσοφία διασφαλίζει την ψυχική υγεία (ενν.)

 γ) Όλοι πρέπει να φιλοσοφούν (φιλοσοφητέον)

§  Συνώνυμοι όροι του κειμένου αναφοράς

ωρος - μπω πρχειν ραν - παρεναι τν ραν

πρωρος - παρεληλυθναι τν ραν - τν ραν μηκτι εναι

Γενικά υπήρχαν στερεότυπες αντιλήψεις για το τι ταιριάζει σε νέους και τι σε γέρους ανθρώπους. Ο Επίκουρος τονίζει πως ανεξαρτήτως ηλικίας ο άνθρωπος πρέπει να φιλοσοφεί, είναι θέμα ψυχικής υγείας.

§  Φράσεις με δεοντολογικό χαρακτήρα που ταιριάζουν σε μια διδακτική επιστολή, σε έναν προτρεπτικό λόγο (ύφος προτρεπτικό)

α) Μτε μελλτω φιλοσοφεν - μτε κοπιτω φιλοσοφν (χρήση προστακτικής και διπλής άρνησης)

β) φιλοσοφητον - Μελετν χρ

§  Οι νέοι πρέπει να φιλοσοφούν, γιατί μεγαλώνοντας θα διασώζουν την νεότητά τους νιώθοντας ευγνωμοσύνη για όσα ζουν και οι ηλικιωμένοι θα αισθάνονται νέοι, αφού με τη φιλοσοφία θα καλλιεργήσουν την έλλειψη του φόβου για μελλοντικές συμφορές.

§  Η φιλοσοφία συντελεί στην υπέρβαση των διαφορών ηλικίας και όποιων άλλων διαφορών υπάρχουν.

§  Αντιθέσεις: γεγοντων – μελλόντων,  παροσης - ποσης (έντονη χρονικότητα

§  Σχήμα οξύμωρο: γηρσκων νεζ - νος μα κα παλαις

§  Ο φιλόσοφος αποφεύγει πολύπλοκους όρους της φιλοσοφίας, γιατί απευθύνεται σε όλους. Τα έργα του είναι εκλαϊκευμένα και προορίζονται για το ευρύ κοινό.

 

Βιβλιογραφία

§  Αρχαίοι Έλληνες Φιλόσοφοι των Β. Κάλφα και Γ. Ζωγραφίδη, Καλλιεργώντας τον κήπο και θεραπεύοντας την ψυχή: Οδηγίες για μιαν ατάραχη επικούρεια ζωή  http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/filosofia/page_075.html?prev=true

§  1η Θεματική ενότητα: Ερμηνευτικές Σημειώσεις - Επισημάνσεις Παράλληλα Κείμενα - Ασκήσεις, Ι.Π. Αμπελάς,  https://akisambelas.files.wordpress.com/2019/09/ce91cf81cf87ceb1ceafceb1-ce95cebbcebbceb7cebdceb9cebaceac-ce93ce84-ce9bcf85cebaceb5ceafcebfcf85-2019-2020-ce94ceb9ceb4ceb1cebacf84ceb9cebaceadcf82-ce95cebdcf8ccf84ceb7cf84ceb5cf82-123.pdf

§  Βασίλειος Μπετσάκος, Επιμορφωτικό Υλικό για τα Αρχαία Ελληνικά Γ’ Λυκείου,  https://www.esos.gr/sites/default/files/articles-legacy/arhaia_g_lykeioy_epimorfotiko_yliko.pdf

§  Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Επικούρεια Φιλοσοφία, http://www.ehw.gr/asiaminor/forms/fLemmaBodyExtended.aspx?lemmaID=4281

§  Ανθολόγιο Φιλοσοφικών Κειμένων, ενότητα 2η, Επίκουρος, ηδονή και ευδαιμονία, http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2222/Anthologio-Filosofikon-Keimenon_G-Gymnasiou_html-empl/index_05_02.html

§  Επίκουρος, https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%80%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82

§  https://www.gnomikologikon.gr/authquotes.php?auth=241