''Γκουέρνικα''  PICASSO


EΝΟΤΗΤΑ 4 ''Τα πλεονεκτήματα της ειρήνης''   Ισοκράτης, ''Περί ειρήνης''

Ἆρ’ οὖν ἄν ἐξαρκέσειεν ἡμῖν,	Άραγε λοιπόν θα ήταν αρκετό σε μας,
εἰ οἰκοῖμεν τήν τε πόλιν ἀσφαλῶς	αν κατοικούμε και την πόλη με ασφάλεια
καί (εἰ) γιγνοίμεθα εὐπορώτεροι τά περί τόν βίον	και (αν) γινόμαστε πλουσιότεροι όσον αφορά την περιουσία μας
καί (εἰ) ὁμονοοῖμεν τά τε πρός ἡμᾶς αὐτούς	και (αν) έχουμε ομόνοια μεταξύ μας
καί (εἰ) εὐδοκιμοῖμεν παρά τοῖς Ἕλλησιν;	και (αν) χαίρουμε εκτιμήσεως μεταξύ των Ελλήνων;
Ἐγώ μέν γάρ ἡγοῦμαι τούτων ὑπαρξάντων	Εγώ βέβαια νομίζω ότι, αν γίνουν αυτά,
τήν πόλιν εὐδαιμονήσειν τελέως.	η πόλη θα ευτυχήσει ολοκληρωτικά.
Ὁ μέν τοίνυν πόλεμος ἀπεστέρηκεν ἡμᾶς ἁπάντων τῶν εἰρημένων∙	Ο πόλεμος όμως μας στέρησε όλα αυτά που έχουν λεχθεί·
καί γάρ πενεστέρους (ἡμᾶς) ἐποίησεν	γιατί πράγματι και φτωχότερους μας έχει κάνει
καί ἠνάγκασεν (ἡμᾶς) ὑπομένειν πολλούς κινδύνους	και μας ανάγκασε να ανεχόμαστε πολλούς κινδύνους
καί πρός τούς Ἕλληνας (ἡμᾶς) διαβέβληκεν	και στους Έλληνες μας έχει διαβάλει
καί πάντας τρόπους τεταλαιπώρηκεν ἡμᾶς.	και με όλους τους τρόπους μάς έχει ταλαιπωρήσει.
Ἤν δέ ποιησώμεθα τήν εἰρήνην,	Αν όμως συνάψουμε ειρήνη,
μετά πολλῆς μέν ἀσφαλείας οἰκήσομεν τήν πόλιν,	από τη μια με πολλή ασφάλεια θα κατοικούμε στην πόλη μας,
ἀπαλλαγέντες πολέμων καί κινδύνων καί ταραχῆς,	αφού απαλλαγούμε από πολέμους, κινδύνους και διχόνοια,
καθ’ ἑκάστην δέ τήν ἡμέραν ἐπιδώσομεν πρός εὐπορίαν,	και από την άλλη καθημερινά θα γινόμαστε πιο εύποροι,
γεωργοῦντες ἀδεῶς (τήν γῆν) καί πλέοντες τήν θάλατταν	καλλιεργώντας χωρίς φόβο τη γη και ταξιδεύοντας στη θάλασσα
καί ἐπιχειροῦντες ταῖς ἄλλαις ἐργασίαις	και ασχολούμενοι με τα άλλα επαγγέλματα
αἵ νῦν διά τόν πόλεμον ἐκλελοίπασιν.	τα οποία τώρα εξαιτίας του πολέμου έχουν εκλείψει.
Ὀψόμεθα δέ τήν πόλιν λαμβάνουσαν μέν	Θα δούμε, ακόμη, την πόλη μας να έχει
γιγνομένην δέ μεστήν ἐμπόρων καί ξένων καί μετοίκων,	και να είναι γεμάτη από εμπόρους, ξένους και μετοίκους,
ὧν νῦν ἐρήμη καθέστηκεν.	από τους οποίους τώρα έχει ερημωθεί.
Τό δέ μέγιστον∙	Και το σημαντικότερο∙
ἕξομεν συμμάχους ἅπαντας ἀνθρώπους,	θα έχουμε συμμάχους όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους,
οὐ βεβιασμένους, ἀλλά πεπεισμένους.	όχι με τη βία, αλλά με τη θέληση τους.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:

1)Ο Ισοκράτης συνέταξε το λόγο ‘’Περί ειρήνης’’ λίγο μετά την έναρξη του Συμμαχικού πολέμου. α) Πότε διεξήχθη ο Συμμαχικός Πόλεμος:……………………………….

β) Ποιοι διεξήγαγαν το Συμμαχικό πόλεμο;…………………………………………….....................

…………………………………………………………………………………………………………………………………

γ) Για ποιο λόγο; ………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

δ) Ποια η έκβαση του πολέμου; …………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………..

1)      Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για την ευδαιμονία της Αθήνας σύμφωνα με τις απόψεις του Ισοκράτη; ……………………………………………………………………………………….

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

2)      Ποια είναι τα ευεργετικά αποτελέσματα της ειρήνης και ποιες οι αρνητικές συνέπειες του πολέμου;…………………………………………………………………………………………….

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

3)      Αφού απαντήσετε στα  2 προηγούμενα ερωτήματα, να χωρίσετε το κείμενο σε υποενότητες και να  γράψετε  για καθεμία έναν πλαγιότιτλο.

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

4) Αφού διαβάσετε το διάλογο Αθηναίων και Μηλίων να χαρακτηρίσετε τον πολιτικό λόγο και την πολιτική τακτική των Αθηναίων ως σύμμαχοι Ελληνικών πόλεων. ( αν δεν προλάβετε, η εργασία θα ολοκληρωθεί στο σπίτι μαζί με την Άσκηση 1 στο βιβλίο του μαθητή (Επίμετρο) σελ. 104, σχετικά με το πρώτο παράλληλο κείμενο του Βακχυλίδη,( σελ.102-103)

ΛΕΞΙΛΟΓΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

1.      Να βρείτε με ποιες λέξεις (όλες) του κειμένου έχουν οι παρακάτω λέξεις την ν.ε. ετυμολογική συγγένεια:

Γεγονός
παραβολή
ουσία
αποδοτικός
σχέση
απόπλους
παραλαβή
εκποίηση
αρκετός
όραμα

2.      Να παράξετε ουσιαστικά και επίθετα από τις παρακάτω λέξεις που σας δίδονται:

	Ουσιαστικό	επίθετο
ὑπομένω
ἐμμένω
διαβάλλω
ἐνέχω
ἀνταλλάσσω
ἐπιδίδωμι
πείθω
ὁράω/ω
βούλομαι

3.      ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ:

Να βρείτε και να αναγνωρίσετε τα συνηρημένα ρήματα (β΄τάξης) του κειμένου.

ΡΗΜΑ	ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ

Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ ΚΑΙ ΜΗΛΙΩΝ.

( Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα κείμενο πολιτικού ρεαλισμού και αμοραλισμού; )

 Αθηναίοι:

 Επειδή οι προτάσεις μας δεν θα γίνουν προς τον λαό, για να μην εξαπατηθεί το πλήθος ακούγοντάς μας να εκθέτουμε, σε μια συνεχή αγόρευση, επιχειρήματα ελκυστικά και ανεξέλεγκτα (γιατί καταλαβαίνουμε πως αυτό το νόημα έχει, το ότι μας φέρατε μπροστά στους λίγους), εσείς οι συγκεντρωμένοι εδώ κάνετε κάτι ακόμη πιο σίγουρο. Μην μας απαντάτε κι εσείς μ’ έναν συνεχή λόγο, αλλά σε κάθε σημείο που νομίζετε πως δεν μιλάμε όπως είναι το συμφέρον σας, να μας σταματάτε και να λέτε τη γνώμη σας. Και πρώτα  πρώτα πείτε μας, αν συμφωνείτε μ’ όσα προτείνουμε. 

Μήλιοι:

 Την καλή σας ιδέα να δώσουμε μεταξύ μας με ησυχία εξηγήσεις δεν την κατακρίνουμε, οι πολεμικές όμως ετοιμασίες που δεν είναι μελλοντικές, αλλά παρούσες ήδη, βρίσκονται σε φανερή αντίθεση με την πρότασή σας αυτή. Γιατί βλέπουμε ότι έχετε έρθει, εσείς οι ίδιοι δικαστές, για όσα πρόκειται να ειπωθούν και ότι στο τέλος της συζητήσεως, σύμφωνα με κάθε πιθανότητα, θα φέρει σε μας πόλεμο, αν υπερισχύσουμε εξαιτίας του δίκιου μας και γι’ αυτό αρνηθούμε να υποχωρήσουμε, ενώ δουλεία αν πειστούμε.

 Αθηναίοι:

 Αν ήρθατε σ’ αυτή τη συνεδρίαση για να κάνετε εικασίες για τα μελλούμενα ή για τίποτε άλλο, κι όχι, απ’ την τωρινή κατάσταση κι απ’ όσα βλέπετε, να σκεφτείτε για τη σωτηρία της πολιτείας σας, μπορούμε να σταματήσουμε. Αν όμως γι’ αυτό, μπορούμε να συνεχίσουμε. 

Μήλιοι:

 Είναι φυσικό και δικαιολογείται, στη θέση που βρισκόμαστε, να πηγαίνει ο νους μας σε πολλά, κι επιχειρήματα και σκέψεις. Αναγνωρίζομε, όμως, ότι αντικείμενο της συνδιασκέψεως αυτής είναι η σωτηρία μας κι έτσι ας διεξαχθεί η συζήτηση με τον τρόπο που προτείνετε. 

Αθηναίοι: 

Έχει καλώς. Εμείς, εν τούτοις, δεν θα χρησιμοποιήσουμε ωραίες φράσεις, υποστηρίζοντας με πολλά λόγια, που δεν πρόκειται να πείσουν κανένα, ή ότι την ηγεμονία μας αποκτήσαμε δικαίως, λόγω του ότι νικήσαμε τους Πέρσες ή ότι επιδιώκουμε την επανόρθωση αδικιών, οι οποίες έγιναν εις βάρος μας. Ζητούμε όμως και από σας να μη νομίσετε ότι θα μας πείσετε, ισχυριζόμενοι ή ότι ως άποικοι των Λακεδαιμονίων, δεν λάβατε μέρος στον πόλεμο στο πλευρό μας, ή ότι δεν μας προξενήσατε κανένα κακό. Νομίζουμε, αντιθέτως, ότι επιβάλλεται να επιδιώξουμε, κι εσείς κι εμείς, εκείνο που θεωρούμε αληθινά κατορθωτό, αφού, πραγματικά, και οι δύο γνωρίζομε ότι κατά τη συζήτηση των ανθρωπίνων πραγμάτων, το επιχείρημα της δικαιοσύνης έχει αξία μόνο μεταξύ ίσων, ότι, όμως, ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο ασθενής παραχωρεί ό,τι του επιβάλλει η αδυναμία του.

Μήλιοι:

 Αφού αναγκαζόμαστε να μιλήσουμε για το συμφέρον, το οποίο θέσατε ως βάση της συζητήσεως, παραμερίζοντας το δίκαιο, εμείς τουλάχιστον θεωρούμε χρήσιμο να μην παραγνωρίσετε το κοινό συμφέρον αλλά ν’ αναγνωρισθεί γι’ αυτόν που κάθε φορά βρίσκεται σε κίνδυνο, το εύλογο και το δίκαιο και να επιτραπεί σ’ αυτόν να επιδιώξει, με την πειθώ, μερικά ωφελήματα, έστω κι αν τα επιχειρήματά του δεν βρίσκονται μέσα στα πλαίσια του αυστηρού δικαίου. Αυτό, εξ άλλου, συμφέρει και σας εξ ίσου, αφού, αν γιατί, αν νικηθείτε, θα μπορούσατε να γίνετε παράδειγμα στους άλλους για να σας επιβάλουν την πιο μεγάλη τιμωρία.

 Αθηναίοι:

 Εμείς για το τέλος της ηγεμονίας μας, αν αυτή θα καταλυθεί κάποτε, δεν ανησυχούμε γιατί δεν είναι επικίνδυνοι στους νικημένους όσοι, όπως οι Λακεδαιμόνιοι, ασκούν ηγεμονία πάνω σ’ άλλους (άλλωστε, δεν έχουμε σήμερα να κάνουμε με τους Σπαρτιάτες), αλλά επικίνδυνοι είναι οι υπήκοοι, αν τυχόν αυτοί ξεσηκωθούν και νικήσουν εκείνους που τους εξουσίαζαν. Όσο γι’ αυτό, ας μείνει σε μας η φροντίδα να αντιμετωπίσουμε τον κίνδυνο. Εκείνο όμως που θέλουμε τώρα να κάνουμε φανερό σ’ εσάς, είναι ότι βρισκόμαστε εδώ για το συμφέρον της ηγεμονίας μας και ότι όσα θα πούμε τώρα, σκοπό έχουν τη σωτηρία της πολιτείας σας, επειδή θέλουμε και χωρίς κόπο να σας εξουσιάσουμε και για το συμφέρον και των δυο μας να σωθείτε.

Το  416-415 π.Χ. ο Πελοποννησιακός Πόλεμος βρίσκεται ήδη στο 16ο έτος του και τίποτε δεν δείχνει ποια θα είναι η κατάληξή του, έντεκα, περίπου, χρόνια αργότερα -όταν τελείωσε με πλήρη νίκη της Σπάρτης και ήττα των Αθηνών.
Ενώ ακόμα διαρκούσε η Νικίειος Ειρήνη που είχαν υπογράψει Αθηναίοι και Σπαρτιάτες, επιχείρησαν οι πρώτοι να εκβιάσουν τους Μήλιους να μπουν στην Αθηναϊκή Συμμαχία, μολονότι οι Μήλιοι ήταν άποικοι των Λακεδαιμονίων και δεν ήθελαν να γίνουν υπήκοοι των Αθηναίων, ενώ είχαν μείνει ως τότε, ουδέτεροι στη μεγάλη σύγκρουση.
Οι τελευταίοι, θέλοντας να ξεκαθαρίσουν -μια για πάντα- το πρόβλημα της Μήλου, εκστράτευσαν εναντίον των Μηλίων, τον Μάρτιο του 416 π.Χ.  Είχαν μαζί τους τριάντα δικά τους πλοία και οκτώ συμμαχικά (έξι από τη Χίο και δύο από τη Λέσβο) και η στρατιωτική τους δύναμη αποτελούνταν από Αθηναίους μεν 1.200 οπλίτες,  300 τοξότες και 20 ιπποτοξότες, συμμάχους δε, κυρίως νησιώτες, 1.500 περίπου. Συνολικά, δηλαδή είχαν μια δύναμη 3.000 περίπου ανδρών -πολλαπλάσια από εκείνη που μπορούσαν να αντιπαρατάξουν οι Μήλιοι.

Η σφαγή των Μηλίων
….Οι Μήλιοι συνθηκολόγησαν με τους Αθηναίους, με τον όρο να αποφασίσουν εκείνοι για την τύχη τους. Και αυτοί κατέσφαξαν όλους τους ενηλίκους άνδρες, ενώ τα γυναικόπαιδα τα πούλησαν ως δούλους. Έπειτα δε, έστειλαν πεντακόσιους Αθηναίους πολίτες και εποίκισαν τη Μήλο με νέο πληθυσμό.
Μία από τις σκληρότερες γενοκτονίες της αρχαίας ελληνικής ιστορίας είχε συντελεσθεί. Και αποτέλεσε ένα στίγμα της Αθηναϊκής Συμπολιτείας, που τόσο προωθημένη ήταν, από πολλές απόψεις, στον πολιτισμό.

Ο διάλογος Αθηναίων και Μηλίων, που τον έχει διασώσει ο Θουκυδίδης, έχει δραματική επικαιρότητα, όχι μόνο για μας, αλλά γενικότερα για την ανθρωπότητα, που παραστέκεται μάρτυρας πολλών τέτοιων «διαλόγων» (με διάφορες παραλλαγές) ανάμεσα στην αλαζονεία των ισχυρών και τη θαρραλέα αντιπαράταξη των μικρών λαών. Από το ίδιο το κείμενο αναδύεται ανενδοίαστη προκλητική η αλαζονεία της δύναμης και η ροπή της δύναμης προς την αδικία και την αυτοκαταστροφή. Το 416-415 π.Χ. ο Πελοποννησιακός είναι η περίπτωση όπου η δύναμη (Αθηναίοι) ποδοπατεί την έννοια της δικαιοσύνης που την επικαλείται η αδύναμη πλευρά (οι Μήλιοι). Είναι το δίκαιο του ισχυρού. Οι λόγοι των Αθηναίων στην περίοδο αυτή έχουν αποτελέσει κλασικό δείγμα πολιτικού κυνισμού . Όταν οι «διαπραγματεύσεις» απέτυχαν, γιατί οι Μήλιοι επέμεναν να μείνουν ανεξάρτητοι και ουδέτεροι στο μικρό νησί τους, οι Αθηναίοι τους πολιόρκησαν, τους νίκησαν και την νίκη τους την επισφράγισαν με την ανηλεή σφαγή των Μηλίων…

Πηγή:  ‘’Στοχασμός-Πολιτική’’