ρατσισμός : κριτήριο αξιολόγησης

ΚΕΙΜΕΝΟ

«Ζωγράφε, αν έχεις ψυχή μέσα στο σώμα σου, ζωγράφισε και μαύρα αγγελάκια! Κι αυτά πάνε στον ουρανό, κι αυτά τα αγαπάει η Παναγία…», ικετεύει τους ζωγράφους αυτού του κόσμου ένας μαύρος πατέρας που έχασε το μαύρο του παιδί και δεν βλέπει πουθενά ζωγραφισμένο ένα μαύρο αγγελάκι. Είναι στίχος στο πολύ γνωστό λατινοαμερικάνικο τραγούδι «ανχελίτος νέγκρος» που με συγκλονιστικό τρόπο επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα των ρατσιστικών διακρίσεων: και ως νεκρός παραμένεις θύμα τους, δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξεις κατηγορία! […]

Aξίες που εμφανίζονται συχνά και σε σχολικά βιβλία της Δύσης, είναι η ομοιογένεια της ομάδας (από την οικογένεια ως το έθνος), η τάξη που συμπεριλαμβάνει την ύπαρξη ενός δυνατού κράτους, που είναι σε θέση να εγγυηθεί δίκαιο και τάξη, η θρησκεία βεβαίως στηριγμένη στο Μονοθεϊσμό, η Δημοκρατία με την έννοια ενός πλουραλιστικού κοινοβουλευτικού πολιτικού συστήματος, ένας σταθερός τρόπος ζωής, η βιομηχανική παραγωγή, η γραφή και οι τηλεπικοινωνίες ως ανώτατες βαθμίδες της επικοινωνίας.

Ο αντίποδας σ’ ένα τέτοιο σύστημα αξιών παρουσιάζεται ως μία ανοργάνωτη και αποσπασμένη ομάδα, που ζει απομονωμένη, που δεν θέλει να τηρήσει νόμους που άλλοι έξωθεν θέλουν να τους επιβάλλουν, που πιστεύει σε άλλο\ πολλούς θεούς, δεν έχει σταθερή κατοικία, ζει απ ό,τι παράγει η γη.

Ο επεκτατισμός, η επιθετικότητα και άλλα γνωστά σε αρκετούς δυτικούς πολιτισμούς ως αξίες τους, η υπερβολική αγάπη για τα χρήματα, τα υλικά αγαθά, ο εγωκεντρισμός, η υπεροπτική σχέση του ανθρώπου με τη φύση και η εκμετάλλευσή της, δεν θα σχολιαστούν εδώ περαιτέρω, παρότι στα αντίστοιχα εκπαιδευτικά συστήματα γίνεται συχνά ελλιπής ή αποσπασματική αναφορά.

Όταν στα παιδιά, μέσα από την διαπαιδαγώγηση και την κοινωνικοποίηση, δίνεται ένα σύστημα αξιών βασισμένο σε απόλυτες αντιθέσεις και διαχωρισμούς, στο οποίο υπάρχουν κυρίαρχοι και υποτελείς , ανώτεροι και κατώτεροι, ικανοί και ανίκανοι, ευφυείς και ηλίθιοι, ισχυροί και ανίσχυροι, λευκοί και μαύροι, πλούσιοι και φτωχοί και όλοι αυτοί υπάρχουν έτσι, επειδή «βιολογικά σε τελική ανάλυση πρέπει να είναι έτσι», τότε δυστυχώς δημιουργούμε «εν δυνάμει ρατσιστές», τότε είναι δύσκολο να μη γίνεις ρατσιστής. […]

Στην περίπτωση της υιοθέτησης ρατσιστικής αντίληψης του κόσμου «οι Άλλοι» δεν έχουν γίνει ακόμα αποδεκτοί ως ομοειδείς δηλαδή ως άνθρωποι, πόσο μάλλον ως ισότιμοι ή ως δημιουργοί πολιτισμού.

Ένα πολύ σημαντικό θέμα είναι και το θέμα της ευθύνης που η Pat Schipman πολύ εύστοχα επισημαίνει ότι είναι και ατομική και συλλογική. «Είμαστε συλλογικά υπεύθυνοι για τις απαράδεκτες συνθήκες στις οποίες ζουν τόσοι πολλοί άνθρωποι, για τις ευκαιρίες που δεν προσφέρονται, για τις δυνατότητες που δεν παρέχονται, για την εκπαίδευση που δεν υπήρξε ποτέ διαθέσιμη. Αυτές οι καταστροφές είναι δικό μας σφάλμα, που πρέπει να το αναγνωρίσουμε και να το επανορθώσουμε.»

Οι στρατηγικές κατά του ρατσισμού ομαδώνονται σε δράσεις πολλαπλών επιπέδων που λειτουργούν παράλληλα και συμπληρωματικά:

1. Παρέμβαση και πρόληψη κατά του ρατσισμού και της βίας, σε επίπεδο όλων των μελών της κοινωνίας με πληροφόρηση, ενημέρωση, αλλαγή νοοτροπίας και αποδόμηση στερεοτύπων.

2. Σχεδιασμός πολιτικής κατά της θεσμικής διάκρισης και της δομικής βίας.

3. Δράσεις κατά του καθημερινού ρατσισμού σε επίπεδο όλων των μελών της κοινωνίας.

4. Δημιουργία θεσμών δια βίου εκπαίδευσης.

Παπαγιάννη Βούλα: «Προσεγγίσεις της ψευδοθεωρίας του ρατσισμού. Κριτήρια ανίχνευσης ρατσιστικών προτύπων»

ΘΕΜΑΤΑ

Α1) Να γράψετε την περίληψη του κειμένου. (100 – 120 λέξεις) (μονάδες 20)

Β1) Να σχολιάσετε την πρώτη παράγραφο του κειμένου. (μονάδες 10)

Β2) Να δώσετε από έναν πλαγιότιτλο στην 1^η και στην τελευταία παράγραφο του κειμένου. (μονάδες 5)

Γ1) Να συμπληρώσετε τα κενά με τις λέξεις του κειμένου που υπογραμμίζονται. (μονάδες 10)

α) Αποτελεί ____________ του κράτους η δημιουργία σχολείων και νοσοκομείων. β) __________ απέναντι στους ηλικιωμένους είναι αρκετοί ιδιοκτήτες καφετεριών στην πλατεία Αριστοτέλους, αφού δεν τους επιτρέπουν να πιουν καφέ. γ) Αναρωτιέται κανείς πού οδηγεί όλη αυτή η __________  παραδοσιακών παραγωγικών κλάδων της ελληνικής οικονομίας. δ) Ο Φέρστερ βρήκε _________ την άμυνα της Καλαμαριάς χαρίζοντας τη νίκη-πρόκριση στην ομάδα του. ε) Στην ψυχολογία _________ είναι το χαρακτηριστικό το οποίο ορίζει ένα πρόσωπο αναφερόμενο στις δικές του απόψεις και ενδιαφέροντα ως τα πιο σημαντικά.

Γ2) Να σχολιάσετε τη χρήση του θαυμαστικού (!) στην πρώτη παράγραφο του κειμένου. (μονάδες 5)

Δ) Με αφορμή τα συχνά φαινόμενα ρατσισμού που προβάλλονται στα ΜΜΕ, να γράψετε ένα άρθρο για την ιστοσελίδα του σχολείου σας στο οποίο θα παρουσιάσετε τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος. (400 – 450 λέξεις). (μονάδες 50)